01.07.2013 Views

Bernard Boller, Gottschalk d'Orbais de Fulda à Hautvillers

Bernard Boller, Gottschalk d'Orbais de Fulda à Hautvillers

Bernard Boller, Gottschalk d'Orbais de Fulda à Hautvillers

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

pré<strong>de</strong>stinatienne.<br />

<strong>de</strong> la pré<strong>de</strong>stination<br />

C’est avant tout sur sa doctrine concernant la pré<strong>de</strong>stination<br />

que <strong>Gottschalk</strong> a laissé une trace dans l’histoire <strong>de</strong> la religion<br />

au IX e siècle. encore une fois, nous ne chercherons pas<br />

<strong>à</strong> arbitrer ce débat qui a trouvé ses conclusions <strong>de</strong>puis fort<br />

longtemps mais nous examinerons les arguments <strong>de</strong>s principaux<br />

protagonistes contemporains <strong>à</strong> cette controverse 183 .<br />

l’affaire commence par un courrier parvenu en 849. raban<br />

Maur avertit Hincmar <strong>de</strong> l’envoi d’un dangereux déviationniste<br />

: «en ces temps qu’il soit connu <strong>de</strong> vous qu’un<br />

“certain moine gyrovague, nommé <strong>Gottschalk</strong>, qui assure<br />

“être prêtre ordonné <strong>de</strong> votre province 184 , est venu d’Italie<br />

“vers nous, <strong>à</strong> Mayence, introduisant <strong>de</strong> nouvelles superstitions<br />

“et une doctrine pernicieuse sur la pré<strong>de</strong>stination divine…»<br />

C’est l<strong>à</strong>, nous le savons aujourd’hui <strong>de</strong>puis la découverte en<br />

1939 par dom Morin <strong>de</strong>s textes <strong>de</strong> <strong>Gottschalk</strong> <strong>à</strong> Berne, une<br />

interprétation erronée <strong>de</strong> sa pensée.<br />

le texte suivant, daté <strong>de</strong> 859, lui est prêté par Hincmar <strong>de</strong><br />

reims :<br />

«Ego Gothescalcus credo et confiteor profiteor et testificor<br />

“ex <strong>de</strong>o patre <strong>de</strong>um filium in <strong>de</strong>o spiritu sancto, et adfirmo<br />

“atque approbo coram <strong>de</strong>o et sanctis eius quod gemina est<br />

“pra<strong>de</strong>stinatio siue electorum ad requiem siue reproborum<br />

“ad mortem, quia sicut <strong>de</strong>us incommutabilis ante mundi cons<br />

“titutionem omnes electos suos incommutabiliter per gratui<br />

“tam gratiam suam prae<strong>de</strong>stinauit ad uitam aeternam, simi<br />

“liter omnino omnes reprobos qui in die iudicii damnabuntur<br />

(183) au cours <strong>de</strong>s siècles suivants, les passions<br />

se réveillèrent <strong>à</strong> la parution du livre du<br />

jésuite Cellot : «Historica Gothescalci» paru<br />

en 1655. dans cet ouvrage, il s’attaquait avec<br />

animosité et haine aux doctrines <strong>de</strong> <strong>Gottschalk</strong><br />

que défendaient les jansénistes, notamment<br />

III. l’œuvre<br />

Maugin dans sa publication : «Veterum auctorum<br />

qui in IX <strong>de</strong> prae<strong>de</strong>stinatione scripserunt<br />

opera et fragmenta».<br />

(184) en effet durant la vacance du siège <strong>de</strong><br />

reims, enée chorévèque avait ordonné<br />

<strong>Gottschalk</strong> d’orbais.<br />

<strong>Gottschalk</strong> d’Orbais<br />

<strong>de</strong> <strong>Fulda</strong> <strong>à</strong> <strong>Hautvillers</strong> :<br />

une dissi<strong>de</strong>nce<br />

81

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!