lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

122 Char acteriza tu s Charta charitatis Chesmesinus
racteristicas et signa cognoscibilia in Passualibus
adumbretur. Greg. Aesth. 140.
Characterizatus, 3., dignitate ornatus
; tisztseggel kituntetett. Arch. Rak. VIII.
239. Concurret tamen Fidelitas Vestra in directione
quoque horum, qua Minister noster
primarius et characterizatus.
Charagma, tis, ^pay^a^cselatura monelse;
veret a penzen. (Du C. character,
imago). Knauz. M. E. Str. II. 794., 924. Regiam
imaginem in charagmate gestientem. Gyon.
3882 Charanga, a?, Szentiv. Cur. Misc. Dec.
III. P. V. 93. A fortiori autem charangae seu
grandines illae in ovo nulla vi plastica pollent,
Totum siquidem illarum munus est membranas
albuminis vitelli membranis devincire:
Hinc si hae grandines scindanlur illico albumen
a vitello separatur.
Charatellum, parvum dolium; hordocska.
Ljub. Mon. SI. XI. 219. an. 1347.
Charaxare, (DuC.) V. Charactare.
Gyon. 3884.
Chardakus, i, croat. fat-dak, casa vigilum;
o'rhdz. Kuk. Jura II. 184. an. 1758:
pro pontibus, vigiliarum speculis seu Chardakis.
Charisma, gratia; malaszt. Pesty.
Szor. III. 123. charismatum et spiritualium
bonorum.
Charisma Coeleste, gratia coeleslis;
egi malaszt, kegyajdndek. It. Carisma celeste.
Otia Bachm. 465.
Charisteum, (Du C. caristeum) marmoris
dictum genus, quod gratum sit sculptoribus
; zold mdrvdnykd. Gyon. 3969.
Charistia, idem ac Caristia i. e. Carilas
annonae; drdgasdg. Magy. Jogt. Eml. I.
443.
Charistium, annona3 caritas; drdgasdg.
Quel. Sieb. I. 428. an. 1506: ob charistium
tcmporum.
Charitative, (Du C.) ex animo, ex caritate;
szivesen, szeretetbol. Pel. Serm. Voluit
tamen Christus tangere eundem — leprosum
— charitative, quern scivit peccatorem
esse. Hiem. 28. d.
Charitativus, 3., (Du C.) caritate,
amore sincero plenus: szeretetbdl credo",
kegyes. It. Caritativo. Pray. Dext. et vita D.
Steph. p. 145. Lzb. Cod. Med. II. 689. casa
charitativa. Pel. Serm. Hiem. 36. n.
Charivarium, (Du C.) Ludus turpis
tinnitibus et clamoribus variis, quibus illudunt
iis, qui ad secundas convolant nuptias;
macskazene. Gal. Charivari. Nagy Hier.
Charoneus, 3. vis neeem adferens; 61dokld
hatds.M. Bel. Prodr. 109. Salutari huic
fonii vicinus est acidularum alter. Sed charoneam
quoque habet eius naturae ut noxiis
halitibus aves transvolantes... enecet.
Charontis januam ingressus,
szomoru dolog. Szenliv. Cur. Misc. Dec. II.
P. II. 150. Charontis januam ingressus. Dicitur
de re vehementer tristi et luctuosa.
Charta-bianca, ae, charta alba i. e.
vacua, pura, sine scriptione, litters quibus aliquis
plena agendarum rerum potestate instruitur,
quibus aliquis se ad aliquod officium obligat.
Alias Charta alba; felhatalmazvdny,
kotelezd iratlan level. Sziris. 34. Art. Diaet.
Pos. 55. extradatae Chartabiancae. Molnar
Patv. 25.
Charta cambii, V. Litterae Cambiales;
valid, vdltdlevel. Monm. Comit. Trans. IV.
178. Charta charitatis, elsdrendi alkotmdny
(szeretet-level). BeL. Pil. P. I. 39. Az
1201-iki nagy kaptalan a szeretet-level (charta
charitatis) olvasasat is elrendeli.
Charta exploratoria cserulea,
charta lacca musica infecta; kek lakmuspapir.
Poor J. Zsebsz. 92.
Charta lusoria, Cartae q. v. (jatek)
kdrtya. It. carta da giuoco. Spielkarte. Vern.
Psych. 62. folia chartae lusoriae.
Charts marmorisator, papyri
marmorarius ; papirmdrvdnyozo. Ger. Papir-Marmoriser.
Tab. Consir
Chartae pariculse, V. Pariclae.
Chartacea pecunia, nota pecuniae ab
aerario edita ; papirpenz, banko. It. banconota.
Banknote. Kass. P. P. I. 272. hsec semper
pro valuta Viennensi seu pro current! chartaceapecunia
intelligenda erit. I. 272. concessimus,
ut in cunctis ad seriptum redigendis contractibus
stipulationes seu ad conventionalem
aut aliam legalem monetam auream vel argenteam
seu chartaceam pecuniam.
Chartsef olia lusoria, Charta lusoria;
kdrtya. Opin. P. III. Sec. IV. §. 7., 1.
Chartsef oliorum Conf ector, chartarum
lusoriarum artifex ; kdrtyafesto. Kartenmahler
Tab. Conscr.
Chartarium, (Du C.) V. Cartarium.
Fej.X. I. 352. Ex original! Chartarii Sarvar.
Chartarius, Chartapoeus, qui chartam
conflcit. (Freund. Papierhandler); papiros
csindlo. Par. Pap.
Charteca, ae, pyxis secto ferro et pulvere
pyrio repleta; kartdcs. It. carloccio.
Kartatsche. Beng. Ann. Erem. Coenob. 372. Sed
dum hi (Pyrobolarii) ex siccandis chartecis ac
pulveri nitreo aliquantum humefacto intenti
minus caute versantur cum igne.
Charthesia, (Cathol. Carchesid) summus
malus; arboczfa teteje. Gyon. 3893.
Chartibulum,(DuC. caslibulum) mensa
quadrata ; negyszogu asztal. Gyon. 4008.
Charticeus, 3., ex charta; papirosbol
valo. Olah. Cod. Ep. 167.
Chartif olium, compositum ex charta et
folium, charta, charta lusoria; kdrtya, jdtekkdrtya.
Chartif oliorum lusus: kdrtyajdtek,
kdrtydzds. Rak. On. p. 31. 1. 37. p. 32.
1. 2. (32. 1.)... tempus diurnum consumebatur
somno et amplo prandio, quod chartifoliorum
lusus et ad vesperam... coana
subsecuta est.
Chartophagus, tempus edax rerum,
chartarum; irat-. papirpuxztitd, emeszto
(idd'). Peterfl Con. Hung. P. I. 787. Fingamus
licet Saturnum chartophagum, grassatum in
Hungariae tabularia.
Chartophylacium, (Du C.) V. Cartofilacium.
Gal. Verancs.'Hist. I. 341.
Chartophylacius, (Du C. cbartophy-
lax) cancellarius; leveltdror. Fej. Jur. Lib.
431. '
Chartopoeus, Chartarius q. v.
Chartularium, (Du C.) tabularium in
clauslro, scrinium; leveltdr, levelgyujtemeny.
Szaz. XIV. 102. Torvt. Msz.
Chartularius, Chartulatorius,
prffifectus tabularii; leveltdros. Batty. Leg.
T. I. p. 320. et 321.
Charulus, 3., carus; kedveske, kedves
kis. Verancs. Hist. I. 127. Sic esl Dra-
gula diminulivum blandientis a Drago, quod
est charum, qua ex re, si latinis licet, Charulus
dici deberet.
Chasmaticus, terrae motu attonitus;
foldrengestol megboditott. Taurini Stauromachia
HI. 347. Ed. Engel. Mon. Ung. Bees.
1809. 155.
Chastratus, i, castratus, vervex; iiru.
Ljub. Mon. SI. XI. 135. an. 1343: pro...
presenta chastrati... et duas vigetes vini.
Chatena, pro: Catena. Eszt. Okm. p.
46. (Deer. Ludovici 1523.)
Chatenacius, 3., ad catenam pertinens;
Idncz... Ljub. Mon. SI. V. 245. an. 1334. pro...
clavi et chatenacio stale.
Chathus, a gr. foxarooav, milites vagantes,
expilantes; bitangolo katona. Ger.
Nachziigler. Magy. Tor. Tar. XXIV. 87. rapine
vel furta, que per chathos et martoloczos fieri
solent.
Chaucha, V. caucha, Dip. Rel. Reip. Rag.
318. Chausius, i, nuncius apud Turcas, alias
Chauzius, Chauzus: hirnok a torokoknel.
Verancs. V. 358. chauzio. Dec. Bar. 22.
in omnes extemplo regiones, quam late fines
imperil Turcici protenduntur, nuncios, quos
Chausios ipsi vocant. Szilady Tor. Magy.
Eml. III. 10. Imperatoris Turcarum Chauzum.
Chauzus, Chaus, Chiansius, V.
Chausius, q. v. Tor. Tar. 1881. p. 65., 71.,
74. presbyteri turcici et chauzi.
Checha, 33, V. Cecha 2. Quel. Sieb. I.
220., 543. an. 1509. chechis, quffi cum pixidibus
iussae sunt sagittare.
Chelidonius, lapillus, quern gignit hirundo
; fecskeko. Schwalbenstein. Kecsk. P.
Olvos M. 146.
Chelis, lutana (gr. yi 1.vc) ; lant. Szaz.
XVII. 861. Chelis koznyelven Luten.
Chelonites, a gr. x £ ^ vr l (chelonitis);
bekakfi. It. chelonite. Krotenstein, Chelidonit.
Kecsk. P. Otv. Gloss. 139.
Chelonium, faXwviov) concha; bekatekno.
Szentiv. Cur. Misc. Dec. III. P. VI. 175.
Testa tesludinis, qua turn in dorso turn in ventre
(quse proprie chelonium appellalur) munitur,
pariter est durior.
Chemismus, ^3?//e/«, mixtura elementorum,
complexio materiarum, coeca aclio virium
naturalium; vegytani termeszet, vegyules.
Bene Med. III. 170. chemismus,
galvanismus ac magnetismus. Vern. Met. II.
46. organismus est technicismus naturae supra
merum mechanismum et chemismum exaltatus.
Imre Phil. 176.
Cherasa arbor, cerasus, cseresnyefa.
Cod. Dip. Pat. VI. 256., 182. et inde iungitur
ad meridiem et ibi est arbor cherase et ibi
sunt due mete. Kol. Col. Id.
Cherbla, idem quod Bilizna; feher
eziist keszeg.
Cherienses, V. Fratres Bigoti.
Cheridon, malluvium. Szaz. XVII. 862.
Lavatorium vagy (a mint a nep nevezi) Cheridon
mosdo edeny.
Cheritismus, (Du C.) xaigtria/xos, salutatio,
Annuncialio Deiparse Virginis; udvozlet.
Nagy Hier.
Chervisia, corevisia; sor. Eszt. Okm.
p. 32. (Deer. Ladisl. 1280.)
Chesmesiiius,(carmesinus) color ostrinus,
purpureus; bibor szinu. It. chermisi.
Magy. Tor. Tar. HI. 65. V. Bosdoganum.