lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

Rabidatus Rada Ramatum 583
465. rabiatus iigy. Karp. Z. 481. rabiatus
kortesvezeiek.
Rabidatus, 3., furibundus; diihos.
Ljub. Mon. SI. IV. 52. an. 1363. rabidatus
irruens.
Kabietas, rabies; duh. Chr. Dubn. 171.,
166. Tandem idem Johannes . . . propter incusancium
rabietatem . . . nullam recepit
remuneracionem.
Rabinus, i, sacerdos Judaeorum ; rabbi.
It. rabbino. Cher. Jus. Eccl. 1., 113. Hoc idem
conficilur ex verbis ligare et solvere; nam
hsec verba vel idem exprimunt ac claudere et
aperire ... aut admittere, pro licilo enunciare
significant, prout Hebrseis et Rabinis uti consuetum
est.
Rabire, (Du C.) furere; duhongeni.
Nagy Hier. Cf. Rabere. Csecil. com. 89.. Enn.
fr. 76. (39). Varr. Sat. Men. 42. Sen. Ep. 29.,
6. (7). Manil. 5., 208. et 224.
Rabulare, (Du C.) instar rabularum de
foro nimia verbositate ferire aures auditorum;
szdjaskodni. Nagy. Hier.
Rabulator, rabula; szdjaskodo, szocsavaro.
Batty. Ger. 14. Si ais Rabulatorem
potius, quam enucleatorem.
Rabulista, ae, loquax causarum patronus;
torveny-, jogcsavaro. Ger. Rabulist.
Tisztb. Ir.
Rabonbanus, i, supremus iudex apud
siculos. Sza"z. IV. 536. Vmint a magyaroknal a
hadveze>s6g es a karkhazsag, a besenyfikne"! a
fejedelemse"g egyes eldbbkelo csaladokhoz volt
kotve, ugy a szekely rabonbanok is Sseiktol
orokoltek meltosagukat. Rabonbanorum siquis
maiorum sive minorum, sive Horkdz
dignitate functorum moliretur cum gente, judicio
supremo subiiciatur..Ra&(M&amexgente
Uopolti in perpetuum electi.
Racana, a grasco Q&xoq, (tdxy = vestis
genus, scilicet vestis lacera, panniculus(Du C.);
foszlany. Cod. Dip. Arp. Cont. XI. 61. et
cepit. . . quinque tele de sagis habentes unaquaque
viginti cubiti et quatuor bele et novem
camise et una racana, due cucure et
quatuor spate . . .
Racatia Rakatia, genista ; talan : rakottya,
rekettye. Cod. Dip. Arp. Cont. III.
189. in quarum una est arbor salicis et in alia
arbor rakacia; deinde pervenit ad duasmetas,
quarum una est terrea et in alia est arbor
racatia vulgariler vocata . . .
Racemari, racemos, spicas colligere
(Du C.); bongeszni. It. racimolare. Def. bon.
Prsef. a 2. Initio statim gratulatur relicta sibi
tantum racemandi segete. Cf. Varro R. R.
3., 9. in.
Rachenus, pro: racemus; gerezd,
szdldgerezd. Schlag. 1487.
Racina, V. Racana et Archiscamnum.
Raciocinamentum, argutiae; ertekezes,
okoskodas. Ljub. Mon. SI. II. 386. an.
1346. ib XII. 107. an. 1413. denolastis omnes
praticas, raciocinamenta et colloquia.
Racionem perdere, causa cadere,
causam perdere; V. Sigillum; peret veszteni.
Racionem ponere, (germanismus)
referre rationem; beszdmolni. Gall, rendre
compte. Germ. Rechnung legen. Cod. Dipl.
Pat. T. II. p. 421. tecum... Abbas rationem
ponat.
Racquetum, missile pyrium, radius pyrius
; raketa. Germ. Rakete. Par. Pap.
Bartal A. : Gloss. Lat.
Rada, (DuC. species navis) castra, 33, Weberschiffchen, Weberschiitze, Weberspul.
portus; horgonyhely, revpart. It. rada. Schlag. 2101. Passim ap. Verg. et alios.
(Heyse: Rade, derAnkerplatz, dieRhede). Obs. Radius visualis; Idtdsugdr. Curios
Jadr. 107. navium composuerunt etiam inexti- Misc. 371. Manente eodem corporis ac pilei
mabilis pulcritudinis quamdam radam, quam situ verte te ad planitiem atque in ea nota si-
Italici nuncupant Madium seu Castram, in gnum, in quod terminatur radius visualis,
qua erant stabilita qusedam lignea et ingens radens eandem extremitatem pilei.
turris.
Radix adeptionis, bonorum adepto-
Radiamentum, gratia referenda; rum origo, fundamentum; jdszdg szerzeme-
hdlakoveteles.il. reddimento. Prot. inq. 168: nyenek eredete. Torvt. Msz.
et predicta omnia faciebat cum magna [pa- Radix et fundamentum adquitientia]
et humilitate sine aliquo radiamento. sitionis. Georch. Ert. 116. nemcsak l-6r
Radiati, (DuC.) dicti olim Carmelitaa, az asszonyi hozomany volt a keresmeny
quod vestibus radiatis (divers! coloris) ute- gyd'ke es alapja (radix et fundamenium
rentur; sujtdsos bardtok. Nagy Hier. adquisitionis)'
Radicale capital e, caput, fons; alap- Radoleo, rhodinum oleum; rdzsaviz,
tSke. Ger. Grundkapital. Lzb. Cod. Med. III. rozsaolaj. Ger. Rosenol. Schlag. 951.
788. Radrizzare, reparare; megujitni. It.
Radicalis, Humidum radicale: hu- raddirizare. Star. XIX. 114. an. 1359. ad
midum, i, e. humor ad vitam sustinendam ne- radrizzandum vinee urterlascate.
cessarius: eletfenntarto nedvesseg, elet- Raffanum, raphanus; retek. Kronst. I.
nedv. Rak. On. 241. 1. 31—34. (33.): . . . 473.
inflrmitas... state jam aliunde deflciens hu- Ragacius, i, (DuC. ragatius) iuvenis,
midum radicale nimium exsiccaverat. . . . servulus, calo ; ifiu. It. ragazzo. Liub. Mon.
Radicalitas; gyokosseg. Torvt. Msz. SI. II. 311.
Kelem. Inst. Jur. Pr. II. 174. Hoc loco com- Raius, i, examen apum; raj. Batty. Leg.
modissime declaratur etiam Processus ... IX. III. 236. an. 1370: apes . . . non decimanlur
Ex radicalitate Juris ... At hie per Auto- secundario, sed solum novae, que vulgo Raii
nomasiam ex radicalitate Juris eum voca- dicuntur.
mus, qui tune movetur, dum aliquis ad bonum Raizkitab;/o^/£dr. Tor. Ta"r. 1892.
quodpiam se ius solidum habere censet, qua p. 431. Raiz kitab = Supremus librorum, in
tamen ratione ad alienas manus devenerit, quibus manibus libri registra ac alia instru-
ignorat.
menta, etiam commissiones negotiaque ad
1. Radicare, fundare, niti, (Du C. radi- cancellariam pertinentia reconduntur ac viceces
figere); alapitani. Opin. deput. 52. Ex cancellarius seu prolosecretarius nominantur.
indole nempe consistent!* Comitatuum Poli- Raja, perca fluviatilis (Linn.); sulld, sitticorum
aeque, ac Juridicorum administrandoger. Ger. der Roche. Szentiv. Cur. Misc. Dec.
rum activitas in General! eorundem Congrega- III. P. II. 139. Cf. Plin. 9., 24. (40), 78., 9.,
tione radicatur. Kass. P. P. I. 325. docu- 42., (67., 144.
menta, in quibus partes probas suas radi- Raja torpedo; zsibbaszto raja. It.
carunt.
torpedine. Gall. raie. Germ. Krampffisch. Hist.
2. Radicare, (Du C) radicescere, radi- Nat. 56. Singularis in nantibus Raja torpedo.
ces agere, efflcere, ut radices aganlur; gyo- qu33 longissimo tempore pro venenatissimo
keret verni. It. radicare. Verancs. VI. 163. animali habebatur, quod vel solo contaclu
Addidistis tamen perinde ac, ni fallor, horrido membris nostris omnibus torporem inducat.
muro tectorium, ut aliquando malum, quod Rakia, 33, crematum; szilva pdlinka.
concepistis, celando radicaretis. Cf. Cassiod. Pfahl. Jus Geogr. CXX1V. Liberum sit subditis
hist. eccl. 2., 6.
Crematum (Rakiam) ex prunis praapa-
Radicatus, qui radicem flxit (DuC.); randi.
gyokeret vert, meggyokerezett, letelepult. Rakociomastix, insectator Rakoczii;
Tor. Tar. IX. 142. qui se in nostro regno in Rdkoczy ostora. Tor. Tar. 1892. 460. Earn
quibuscunque locis radicati et fixi moratu- si forte prisci horum locorum Rakociomaros
disposuerint. Cf. Sidon. Ep. 5., 10. extr. stiges porro retardarint.
Vulg. Ephes. 3., 7.
Rallus crex, Grallus Crex (Linn.) (Du C.
Radiciter, radicitus; gyokerestul. Urk. Rallus, avis aquatica); haris. It. il re delle
Sieb. I. 126. an. 1274. ut . . . seditionis ma- quaglie: Ger. Wachtelkonig. Hist. Nat. 49.
teria . . . radiciter sopiatur.
Nam Ardea Ciconia, Scolopax rusticola, Ral-
Radicula, a?, raphanus, radix; retek. lus crex, Otis tarda aut plerumque aut semper
Barczay. Cf. Gels. 2., 18. §. 15.
in sicco diversantur.
Radiositas, (DuC.) claritas, fulgor; Rama, 33, (DuC. al. s.) 1. margo ligneus
ragyogds, tiindokles. Pel. Sermon. Exem- fenestrarum, 2. suspensorium vestium; i.
plum de pictore, quern misit rex 'Abagarus, ut ablakrdma, 2. fogas (ruhara). 1. Kronst.
flguraret faciem Christi in linteo panno : sed HI. 419: rama ad membrana, 2. 573: rania
ille nequivit propter radiositatem faciei ad vestimenta.
Christi. Hiem. 19. s.
Ramalis divisio, divisio secundum
Radiosus angulus, angulus opticus; stirpem; dg szerinti osztdly. Torvt. Msz.
latoszeg. Ger. Sehwinkel. Szentiv. Cur. Misc. Ramaiitas, Genealogia, origines; dgo-
Dec. II. P. I. p. 205. quia licet affectio imzat, dgozatossdg. Germ. Genealogie. Proj.
pressa ab objecto in oculo equino maioris Leg. Civ, 211. inter condividentes vero in hac
sphaera portionem occupet, non tamen maio- quiestione ramalitatis et ratalitatis quoque
ris anguli radiosi, tanta anlem quaevis res rationem haberi posse, ipsa indoles aequalis
videtur, sub quanto angulo radioso seu vi- divisionis innuit. Torvt. Mszt.
sorio videtur.
Ramatum, (DuC.) derivatum a «ra-
Radius, i, fistula textoria; vetelo. Ger. mus» idem signiflcat ac: furca, patibulum,
70