lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

Chronologia Cicatrisare 125
Chronologia, descriptiones et ordines
tcmporum ; iddrend, iddtan. It. cronologia,
Chronologie. Wagn.
Chronologice, secundum ordinem temporum
; az ido'rend szerint. Torvt. Msz.
Chronologicus, 3., ad temporum ordinem
composilus; ido'rendi. Gal. chronologique.
Vern. Log. 149. Quare methodus hoc
significatu vel est astronomica aut geographica
vel chronologica, synchronistica,
quae evenluum ordinem, qui certis periodis
sibi successerunt, cum comitibus suis exhibet.
Chronologus, i, temporum rationis
perilus ; iddszdmolo, evtudos. Torvt. Msz.
Chronostichon, Chronosticon
vel Chronosticum, i, versus annum iudicans;
az esztendo szdmdt j'egyzo vers.
It. cronogramma. Jokai Pol. Div. 1. 38. Beng.
Ann. Er. (ken. 172. Torvt. Msz.
Chronotaxis, ('/govog + rdgiq), temporum
computatio, ordo, series temporum ;
idorend, idorendezes. Torvt. Msz. Kat. Hist.
Due.'398. Ita difficullates, quae circa baptismi
chronotaxim utrimque moventur, in nostra
sententia locum non habent. Fej. III. 2., 485.
Kuun Relat. Hung. V. I. p. 12.
Chrusca, cerasus; cseresznyefa. Ljub.
Mon. Jur. P. I. V. III. 356 : quia chrusca non
est, posita fuit crux, eundo usque ad gomilam.
Chrysendeta, (Du C.) gr. -/Qvaevderog,
inclusum auro; aranyba foglalt. Szaz. XVII.
636. nulla domi gemmata pocula, nee chrysendeta.
Cf. Mart. 2., 43.; 6., 94.; 14., 97.
Chrysobolum, V. Bulla aurea. Cod.
Dip. Arp. Gont. VI. 278. Subsignat autem Imperium
meum ad securitatem chrysobolum
suum, quod nunquam ab Ecclesia Romana et
ab Aposlolica Sede, principe Apostolorum
Petro ipsum videlicet Imperium meum discedet...
Et ut praesens chrysobolum Imperii
mei ratum et flrmum habeatur.
Chrysobulla, ae, (Du C.) xyvoofiovK-
Aog, bulla aurea; unnepelyes oklevel. Tor.
Tar. 1891. p. 541.
Chrysoplites, aurilegus; aranyozo.
Goldwascher. Par. Pap.
Chrysopoeia, ae, alchymia, ars aurum
producendi; aranycsindlds, aranymivesseg.
Bel. Geogr. 686.
ChrysopOBUS,^vffo7totO(S, Alchymista
et Auri faber; aranycsindlo, aranymives.
Vern. Log. 203. Sic quidam dum audiunt vel
legunt verba, quae ipsis videntur elegantia, etsi
eis hand magis illorum significatio ac Chrysopoeis
lapidis philosophici sit perspecta.
Chrysoprasus, species Chrysoliti;
arany agdt. Szentiv. Cur. Misc. Dec. II. Pars.
I. p. 182. Chrysolitus, si nimio auri splendore
fulgeat, viriditatein tamen aliquam admixtam
habeat, vocatur Chrysoprasus.
Chulaquii, species monetae; Szaz. XXI.
592. Chuna, ae, (Du C. cuna, cuva) locus subterraneus,
sacellum inferius et subterraneum;
foldalatti epitmeny. Ljub. Mon. SI. XVII.
266. an. 1424. ire debeat murus apud ecclesiam
sancti Stefani post chunam ipsius ecclesias.
Chusita, Chus, Chusan, proprie
signif. fusci coloris, aethiops; hunn-magyar
faj (ormeny nyelven). Sza"z. IV. 708.
Chustack, 3?s Polonorum, quorum tres
quinque Grossis Caesarianis; duodecim, floreno
Rhenensi respondent. Bel. Geogr. 399.
Chyamus, V. Tuluk. Mustulus. Verancs.
III. 355. De hoc nuncio perferendo delegati
sunt et per provincias ac loca potiora plures
alii nuncii, qui hanc laetitiam subditis quoque
annuncient, iique mustulus — chyamus —
tuluk, hoc est a strenis, quas illis ex more viritim
omnes porrigere solent, appellantur,
quando principes Turcarum salvi et victores a
bello revertuntur.
Chyanzus, V. Chausius.Tw. Tar. 1889.
Chyawsus, V. Chausius.Veranes. HI. 51.
p. 32.
Chybrio, V. Cibrio; Pelcz. Geisa. p. 92:
Charta Capituli Ecclesire S. Michaelis de Castro
Ferreo Ann. 1316: notum facimus... quod...
relicta ... dimidietalempossessionis... simul
cum Chybrionibiis, sive tribute vinearum...
filio dedit. Cod. Dip. And. II. 365., 439.
Chybrium, i, V. Cibrio. Cod. Dip. Arp.
Conl. VII. 17. terram cum quatuor vineis,
nemoribus, chybriis a singulis vineis in terra
sitis eadem de patria consuetudine annuatim
persoluendis.
Chyko, onis, piscis genus; csik. Ger.
Wettergrundel. Schlag. 805. Jegyz. Piscibus
Claims, Ciausius, Ciauz, V. Chausius.
Verancs. III. 293. Brut. Hist. X. 158., 2.
Tor. Tar. 1889. p. 33.
Ciauspassy, dux agminis apud Turcas;
szakaszvezeto. Verancs. V. 244., 269. Venit
ad eum praefectus ciaus passy nominatus.
Cibalia, orum, alimenta, fercula; etel.
Moln. Patv. 15. Quoad cibaliorum accomodationem
et ordinationem in mensa flendam,
consuetudinem Dominae attende.
Cibare, cibo alere, nutrire; etetni, vendegelni.
(Du C. comedere.) Georg. Sirm. I.
188. Et me laute susceperunt el cibaverunt
et etiam potaverunt. Cf. Colum. 8., 10. Suet.
Tib. 72.
Cibaria jejunia, cibi tempore abstinentiae
carnis concessi; bojti etel. Georg.
Sirm. I. 227. Erat sexta feria et magnum luceum
unum emenlem decoquere fecerunt more
Hungaricali ad cenam, et alia cibaria ieiunia
et hornaverant unam mensam.
Cibativus, cibum, victum praebens; tdp-
Idlo. Pel. Serm. Secunda virtus dicitur cibativa.
Nam verbum dei cibus est animae. Hiem.
40. u.
Cibicilla, mensa orbiculata, magida; ke-
et Chykonibus 1515. Ka 0. III. 93. Tor. Tar.
1889. 373. una pinta Chykonum. rek asztal. Par. Pap.
Chylificatio, Chyli paratio; tdpnedv Cibista, ae, discipulus, qui praeceptori
letrehozdsa. Pinx. Apod. p. 59: Cibum non private pecuniae loco cibum praebebat; etellel
lignum, verum stercus bovinum calefacit et ad fizeto. V. s. Nummista.
chylificationem aptum efflcit.
1. Ciborium, (Du C.) umbraculum alta-
Cliylinder, serpens a gr. xvhvdea), ris, quod quatuor columnis, iisque praealtis
serpo. Obs. Jadr. 414. nee sunt nutriti inter atlollebatur, et in fastigiatam formam eductum
horrendos tigres et venenosos chylindros. totum altare contegebat. Pray. Dext. et vita D.
Chyma3ricus, 3., imaginarius, absur- Steph. p. 139 : ciborium arte mirabili supra
dus ; agyrem ... It. chimerico. Otia. Bachm. mensam Christi erectum.
123. Chymaerica erit ilia tua Ecclesia et vel 2. Ciborium, a gr. xifiwQiov, poculum
nulla vel denique in concavo Lunae vel in ad formam fabae Aegypliae factum, unde et
Utopia.
vas, ubi panis consecratus, Venerabile dictus,
Chymeletum, Chambaletum q. v. servatur; alias Monstrantia; szentsegtarto.
Tor. Tar. 1887. p. 179.
It. ciborio. Gal. ciboire. Vita S. Steph. 19.
Chymicaster, i, pharmacopeia circum- 3. Ciborium, (Du C. Ugot.) vas ad cibos
foraneus ; kuruzsolo,javos. Lzb. Cod. Med. deferendos; etekhordo tdl. Gyon. 4608.
H. Chymicastri vagabundi.
Cibosus, 3., (Du C.) cibo plenus; meg-
Chyrographarius, i, V. Chirograrakva etkekkel. Gyon. 4609.
pharius. Szirm. 35. Moln. Patv. 25. Chy- Cibrio, ab Hungarico csobor, mensurae
rographarius dicitur Creditor, qui pecuniam species, deinde: tributum vinearum; szolo-
pro certorum Bonorum cautione mutuare solet. dezsma, cseberpenz, hegyvdm. Cod. Dip.
Chyrographum, chirographum, co- Pat. Hung. V. 10., 15. Pelcz. Geisa p. 46.
dex manu authoris scriptus, litterae manu au- Andreas II. art. 29 : Comites iure Comitatus
ctoris scriptae; tulajdon kezirds. It. chiro- tantum sui fruantur, cetera ad Regem pertigrafo.
Szirm. 35.
nentia, scilicet cibriones, tributa ... Rex ob-
Chyrotheca, involucrum, theca (Du C. tineat et p. 92. Erantvero Cibriones illud sin-
al. sensu); tok. Kronst. III. 510: chyrogillatim tributi genus quod ex vinearum protheca
ad falcones.
ventu ... per exlraneos inter cives, seu do-
Chyrotecarius, i, digitalium opifex; mestici sanguinis degentes, vineas habentes,
keztyumives. Handschuhmacher. Tab.Gonscr. conferebatur et a Germanis Pergrecht voca-
Pest. Levt.
batur. Th. Vet. Mon. I. 110. an. 1233.
Chysargirum, Curios. Misc. 27. Sub Cibula, caepulla; vereshagyma. si. cibula.
Vespasiano ab Urina et dein Constantinopoli Schlag. 2094.
sub aliis Imperatoribus et ab Urina et a fimo Cibulus, i, idem ac Cibula. Schlag. 938.
tarn hominum quam Brutorum vectigal exige- Cibum, i, panis parvus orbiculatus silibatur,
dicebaturque Chysargirum. gineus ; czipo. Tor. Ta>. 1889. p. 196. singu-
Chytra, ae, %vroa, olla ; cserepfazek. lariter per diem ciba.
Gyon. 4593.
Cibutum, (Du C.) area cibaria; etek
Ciaa, V. Chihaia q. v. Verancs. IV. 11. tarto. Gyon. 4610.
Ciacana, ae, securis cuspidata militaris; Cicadus, apud Dief. cicades = huswrcze
csdkdny. Szamosk. II. 78. protinus trucidan- (Hauswurz), quod hung, fulfil, borsos szaka
dum curavit, captivi cuspidata securi militari, dicitur. Schlag. 881. cicadus, gyopdr.
quam ciacanam npstri vocant, tanto impetu Cicarda, ae, Cicadus q, v. Roger. 320.
impacta, ut ea vertici impressa derepente et caeteri, malna, cicardis et cicutarum radici-
momento irrumperet.
bus utebantur.
Ciatizare, xva&ltfiv, de ciato bibere; Cicatrisare, cicatrice obducere; behe-
uvegbo'l inni, poharazni. Gyon. 4603. geszteni, behegedni. Bene Med. I. 110.