lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

304 Hame
pactum, compositio; egyezkedes. Fej. III.
339. Praeterea si aliquis facial querimoniam
de alio et ille, qui conqueritar, postea velit
dissimulare occultam cum eo faciens compositionem
quae dicitur halsune, iudex debet
cum cogere etc.
Hame, ap. Du C. Hama, mensura vinaria
; csobor. Fej. HI. 344. Item apud quemcunque
in civitate inventa fuerit iniusta niensura,
quae dicitur hame vel iniusta ulna.
Hamor, V. Gasa.
Hamularius, Unciarius q. v.
Hamus, i, ham, cham, chan, princeps
(Du C. al. s.); fejedelem, kdn. Kuun. Relat.
Hung. V. I. p. 169: Locum hami s. rabonbani
Siculorum sub regno Hungariae constituto
«comes et ductor Siculorum» obtinuit (sxekely
ispan) . . .
Hancsar, pro : Kandschnr culler Turcicus;
hancsdr. Thok. Diar. II. 381. Unum par
Turcicorum cultrorum vulgo hancsdr
fl. 12.
Hanelare ad aliquid, anhelare aliquid;
valamire dhitani. Fjp. Anon. lib.
Tubutum . . . dum cepisset audire ab incolis
bonitalem terre. . . cepit ad hoc hanelare.
Hanis, (Du C.) V. Hamus; tatdr kdn.
Szamosk. II. 76. Missi erant ad Alipem Keraium
Tarlarorum hoc lemporis Hanem (sic illi regem
vocanl).
Hannapus, i, (Du C.) vas, palera a Saxonico
hnaep, hnaeppa : calix, palera; tbmjentarto.
Nagy Hier.
Hanus, i,Y Hanis. Tor. Tar. 1888. p.
174. Hani chrimensis. II. Rak. Gy. 175.
Hara, ae, casa, tugurium (Du C. et Fin.
al. s.); gunyho. Boc. Hungar. p. 9 : Non secus
is castas ferro aras perdel harasque Consumel
flammis.
Haradissum, vallum, locus seplus; kerites.
Cod. Dip. Arp. V. 194. Quarum quidem
lerrarum mete et termini hoc ordine dislingunlur
et ibi venil ad haradissa (?) caslri in
unum nemus ad occidentem, quod wlgo holmo
dicitur.
Haragium, (Du C. haracium) grex equorum
; menes. Gall. Haras. Nagy Hier.
Haramia, ae, miles praedo; haramia.
Szegedi Rubr. Pars. II. p. 209: In Sclavonia
onera aequaliter ferenda in intertentione Haramiarum.
Deer. Rudolphi Regis 1587.
(Praedones, qui sub certo Duce latrocinia exercent;
genlili nomine Haramias vocamus.
Tales stipendiis publicis alebanlur per Sclavoniam,
ut vias publicas, per lerram Turcicam
infesfas redderent, continuisque caedibus, et
rapinis Barbaros moleslarent). Verancs. V.
223. Kuk. Jura I. 316. an. 1630. III. 41. Jokai
Rab Raby I. 124. A corpus iurisban van egy
1. czikk : «de erectione haramiarumv (a ha-
ramiak felallitasar6l).Ezis valamiolyan kozeposztaly
lehetett a rablo meg a pandur kozott.
Szamosk. I. 57.
Haramialis, ad Haramiam pertinens;
Kuk. Jura I. 316 : Salaria . . . Haramialibus
militibus solvenlur.
Harassium, V. Harnacz; Germ. Harrass.
Vecl. Gen. X. T. tapetes ex Harassio.
Harchabusarius, i, miles sclopeto
pugnans ; puskds. It. archibusiere. Olah. Cod.
Ep. 518. janidlzarios, harchabusarios habel
quatuor millia. Cf. Archibuserius.
Hariolus, i, filum; fonal. Barcz.
Haripa
Haripa, ae, fors. idem quod audio a
haro, quod clamorem denotat, esset itaque
idem quod it. incantare; droeres. Kov.
Form. St. 374. Octo paria monilium Argenteorum,
Unum Tapetae, Unum mensale maius
et longius ac tccturas duorum cervicalium. In
haripam domo. Si quid residui de prelio
praescriptae domus super erit etc.
Harmelina, ae, V. Hermellina. Vecl.
Ref. C. De . . . una Suba Harmelinarum.
Haydo
pedites a Romanorum rege missi, alii hastatores,
alii ut nunc dicimus, archibuserii.
Hastiludiator, eques dimicationis ludicrae
peritus; lovagjdtekos. Kronst. II. 512.
an. 1537.
Hastiludium, (Du C.) ludus militurn
cum hastis; Idndzsa (lovag) j'dtek. Germ.
Speergefecht. Kronst. I. 261. Pel. Serm. Hiem.
46. x. Cod. Dip. de Sztara. If. 191. Arch. Rak.
IX. 7.
Hastilusor, hastae vibrandae perilus;
Harmonica, ae, concenlus; osszhang.
Tor. Tar. 1892. p. 574.
gerely jdtekos. Ger. Speerfechler. Kronsl. I.
Harmonice, cantando; dalolva, ene- 260. Pel. Pom. De uno vel plur. mart. s. II. c.
kelve. Ker. Nap. 26.
4. Fr. Lib. Rt. I. 73., 71. ex hastilusoribus,
Harmonisare, concordare, concinere; qui in presencia oralorum hausliluserunt.
(a gr. aQ^ovia); osszhangzani. Gall, s'har- Hauritorius, 3., hauriendo accomodamoniser.
Vern. Psych. 463. superbus enim lus; meregetd. Debr. Com. an. 1530. For-
cum nemine minus ac cum pariter superbo cipi haurilorie aduncus esl ut levatorie
harmonisare polesl.
nasus.
Harmonista, ae, qui sludet concentui Haustiludere, haslis inler se animi
sonorum ; az osszhang miveloje, hangdsz. causa ludere. V. s. Hastilusor; Idndzsdval
Greg. Aeslh. 95. Quare conlroversia melodisla- bajt vivni.
rum el harmonistarum, sigeneralia Aesthe- Hastipar, qui facit haslas; Idndzsalioae
principia in censum voces, facile decidi keszito. Magy. Tor. Tar. IX. 171.
polesl.
Hatarus, i, terminus, fines, confinium, ex
Harnacz, Harnassus, i, species Hung, hatdr, quae vox originis Slavicae est.
panni forle ad Ihoraces, harnesia (Ger. Har- Fej. X. 2. 394. villam noslram Podhrady vonisch)
subducenda aptus. Herndc. (Cf. Ny. citatam cum universis pertinenciis suis redili-
Sz. el Diez I. 26. arnese, harnais, harnache). bus, censibus, provenlibus, agris, cultis et in-
Tor. Tar. 1891. p. 680. subbam de harnacz. cullis, metis et hataris, silvis, nemoribus,
Szaz. II. 158. duas pelias Harnassi. V. Har- pratis.
nacz.
Hatmannus, Hatmanus, i, sum-
Harnada, ae; kincsek ore. Adelm. De mus dux Cozacorum ; fovezer. Ger. Helman
orig. Turc. 11. (Spahioglani) quidam sunt da- v. Alaman. Tor. Tar. 1888. p. 540. Cosaccopiferi,
pincerne, cubicularii, custodes rerum rum Illustr. Hatmannus. II. Rak. Gy. 380.
pretiosarum, quos harnadas nominant. Szilady Tor. Magy. Eml. VI. 481.
Harnasium, Arch. Ver. Sieb. XI. 356. Hattisheriffe, diploma imperatoris (ex
casula . . . de harnasio subducla. Quel. Sieb. arab. khatt: scriptum et sherif: gravis, au-
I. 9. an. 1467.
guslus); megbizo level. Tor. Tar. 1888. p.
Harpa, ae, (Du C.) instrumentum musi- 551. de millendo ad Electum Redeium vexillo
cum, cujus flgura et forma Delta graecum effi- el reliquis Principatus insignibus, lamen expecit;
Mr/a. Tor. Tar. 1887. p. 662. Cf. Vedil Buda legalum cum hattisheriff'e sive dinant.
Carm. 1., 8., 63.
plomata Imperatoris amborum eliam Vezi-
Harpedone, gr. aQntdovrj; fondlveto riorum.
fa. Ger. Garnschragen. Her. Oec. 108. Hattnak, ex Hung, hadnagy in locum
Harrasium, V. Harnasium. Vect. centurionis substitutus. Szaz. VIII. 265.
Ref. D2 : petia Harrasii.
Haurire vitam, occidere; megolni.
Harpyse pecuniarum, Iribulorum Verancs. VI. 128. nisi huic puero Galliarum
exaclores ; adocsikarok. Szcntiv. Cur. Misc. rex affuerlt, non video quomodo polerit per
Dec. II. P. II. 300.
has pestes subsistere, cuius et vitam hau-
Harumbasa, praefectus sic diclorum rire, nedum principatum inlercipere adni-
haramiarum ; hardmbasa. Cf. Pallas. II. 266. lunlur.
sub. Bdsi. Magy. Tori. Eml. XXX. 637. an. Hausorium, vas, quo haurilur (gelle.
1554. per haramias . . . fuil unus harum- Dief.); koponya, toltogeto, mero edeny,
basa caplivus.
rocska, veder. Schlag. 1516. Nyt. Sz. Csiga-
Hasardlusus, V. Hazard. Nagy Hier. val vederrel vagy koponydval merils.
Hasser, asser; deszka, gerenda. Haustorium, trulla (Du C. al. s.); me-
Kronst. III. 472.
rito kandl. Kronst. III. 420.
Hassi, agnellus aborlivus; kordn szii- Hailstorms, a, urn (haurio) = ad hauletett,
hasi bdrdny. Vecl. Ref. C. : De cenriendum aplus; merito. Wernherus De
lum pellibus Agnellinis aborlivis Hassi seu adm. Hung, aquis p. 851. Ex eo lanta manat
Chmas vocatis.
aquae copia, ul quondam molam frumenlariam
. Hassuca, ae, V. Hachoca. Kronst. III. versarit, nunc machinam haustoriam simi-
121. lem lympano impellat, qua aqua e Danubio,
Hasta, ae, (DuC.3.) miles hasta munitus; per subterraneum cuniculum, in earn, quam
Idndzsds. (Saxones enim 500 milites hastalos dixi, turrimadmissa hauritur etin arcem trans-
omni anno regi dare obligabantur). Urk. Sieb. fundilur.
II. 111. an. 1355. consideravimus numeratio- Haustus votivus, hospitii cyalhus ;
nem domorum numeralium ... ex parte cen- duska. Ger. Willkommbecher. Par. Pap.
sus regalis et quingentarum hastarum in- Havere, is,resfamiliaris; vagyon.L]\A>.
congrue stare et esse.
Mon. SI. I. 76. IV. 11. an. 1359: sub pena
Hastator, hasla inslructus miles (Du. C. haveris et personarum. D.'p. reip. Rag. 67.
al. s.); Idndzsds featona.lt. aslato. Verancs. Luc. Regn. Dalm. 175.
Hist. I. 104. aderunt et Hispani et Germani Haydo, onis, V. Hajdo 1. Szaz. XXX,