lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

Tovallia, Traetalis 66'J
Tovallia, SB, (DuC. Toacula, Tobalea)
mappa, mantile, manutergiurn. V. s. Bazilc;
tdrdlkozo.
Tovarista, Coetus sociorum (a slav. lovaris,
cuius opera mcrcenaria arlifex utilur);
mesterlegenyek tdrsasdya. Jogt. Eml. I.
160. Toxicata aiiiiualia, venenata animalia
; merges dllat. Thurdcz. 49. basiliscosque
ac plura toxicalu animalia nee non unicornern
ibidem gonerari.
Toxinse pelles, pelles melis; borzborok.
Ger. Dachshaute. Quel. Sieb. I. 275. an.
1500. adportavit pelles toxinas.
Trabale, axis (DuC. lignum, quod transit
per rotas); tengely. It. sala. Kov. Form.
St. XXVII. Temo rud, langale nyuytho, furcale
rakoncza, trabale tengel.
Trabessella, a;, Trabescellus,
Ljub.-Mon. SI. III. 298. V. s. Tayella. kis
gerenda.
Trabucare, (DuC.) de iusto pondere
monelse aliquid detrahere ; silly dbol levonni.
Gall, trebucher. Ljub. Mon. SI. VI. 145 : non
poles trabucare vel cambiare monetas cuiuscunque
condictionis.
Trabucellus, dimin. a «Trabuchus».
Obs. Jadr. 415. et dum idem dies penes vesperorum
cantum appropinquasset, duos trabucellos
in metis S. Matlhaei extra urhem dicli
Veneti erexerunt.
Trabuchus, i, genus tormenti bellici,
balista (Du C. al. s.); hadi gep. It. trabocco.
Ger. Art Wurfmaschine. Luc. Regn. Dalm.
224. Habebant enim galeas munitas, castris
magnis et trabuchis, pontibus et omnibus
necessariis ad bellandum. Obs. Jadr. 400.,
402. Traca, ae, tractus, (Du C. al. s.); irdny.
Gall, trace. Soos Mon. mela pertransiret publicam
tracam de pra;dieta W. versus Z. ducentem.
Trachealis, ad trachiam pertinens;
gege . . . Bene Med. I. \ 32. Ha sub coryza,
catarrho tracheali mucus . . , etc.
• 1. Tracta, a;, (a trahere) procrastinatio
(Du C. al. s.); huza-vona. Ac. Com. Sopr.
p. 5—6 : Nulli dubitamus, quin . . . Veslrae
Dominationes . . . bane occasionem absque
omni tracta et mora promptissime sint acceptaturse.
2. Tracta, se, tractatio, deliberatio, (Du C.
al. s.); tdrgyalds, alkudozds, egyezkedes,
tandcskozds. Gall, traite. Cod. Alv. I. 13. mivel
mar tracta indiltatik 6 felsege es Erdely
kozt, semmi hostilitast elleniink nem mutatnak.
Arch. Rak. III. 198. IV. 32. VIII. 39.
Tor. Tar. 1891. p. 588. 1892. p. 520.
3. Tracta, 33, verriculum, (Du C. al. s.);
keritdhdlo. Ger. Zugnetz. Han. Mon. Jur. P.
I. 152: homines iuvantes ad piscandum cum
tracta.
4. Tracta, se, extractio, qusestus (Du C.);
kereskedes, eldrusitds, kivitel. Gall, traile.
Ljub. Mon. SI. IX. 84. an. 1410: cum introitibus
. . . qui exiguntur de tracta salis.
5. Tracta, epulum; megvendegeles.
Gall, traitement. Jdkai. Rab. R. I. 180.
Tractabilitas, quod facile tractari potest;
kezelhet&seg. Buny. Var. tort. Thurzd
levele. I. 357. propter tractabilitatem (sc. libri
ab Aldo missi) et inter ambulandum et, ut ita
dixerim, inter aulicandum . . . pro maximis
utimur delieiis. Cf. Vitr. 2., 9.
Traetalis, currens, prasens; folyo.
Jogt. Eml. I. 488. annus tractalis.
1. Tractamentum, (DuC.) tractatio,
agendi ratio; kezeles. Tag. Erd. II. (533. sylvaruin
usus et tractamentum.
2. Tractamentum, (a tractare) tracla-
tio, tractatus; tdryyalds. Rak. On. 310. 1.
18—19. (18.): . . . non convenire paci et
amicitiae simile tractamentum, conjugi Principis
amici absqiie causa exhibitum . . . Opin.
Deput. 48. Dip. Reip. Rag. 18.
3. Tractamentum, victus, alimentum,
(DuC. al. s.); eltartds. Szaz. XXIX. 924. A
hadak teli traclamentumdrol es condescensidkrdl.
Tractans, qui cum aliquo agit de aliqua
re; alkudozo, tdrgyalo fel. Thok. Lev. 78.
Tractare, dare, apponere epulas, (Du C.
5.); vendegelni. Maty. 141.
Tractatio, conviviurn ; vendegles, vendegseg.
Jogt. Eml. I. 397.
Tractatores, (Du C.) interpretes sacra?
scripture ; a szentirds magyardzoi. Par.
Pap. Tractatorius, 3., ad trahendum idoneus
; huzo, vono. Tor. Tar. 1890. p. 377.
funis longus tractatorius unus.
Tractatulus, i, disserlatio parva; kis
ertekezes. Ham. Grad. Cons. 3. eorum, qua;
Tractatulus iste continet, cognitio est pernecessaria.
Moln. Patv. Prasf.
Tractatus commercialis, pactum
commerciale ; kereskedelmi szerzodes.
Torvt. Msz.
Tracterium, popina; vendeglo. Lzb.
Cod. Med. III. 754.
Tracterius, popinarius, (a Gall, traiteur);
vendeglos, etdrus. It. trattore. Regul.
Turm. Pra?t. 11. Stipendium et, qua; pro Victu
emensa est pecunia, cuique Pratoriano sufficiat,
ha;c victum suppedilanti coquo vulgo
Tracterio admanuabitur.
Tractio funis, actus trahendi funis;
kotelhuzds. Bene Pol. m. 67.
Tractivus, vim attraliendi habens;
szivo, vono. Szentiv. Cur. Misc. Dec. II. P.
II. p. 282. Aliqui multum edunt neque tamen
pinguescunt. Quia vel multum calent vel cibos
indigestos remittunt vel exigua virtute tractiva
praBditi a natura sunt, qua; proinde modicum
in membra deducit.
1. Tractorium, i, (Du C. al. s.) tractoria
machina; wnoeszkoz, tekero csiga.
Verancs. V. 338. Nee minore attentione tormenta
bellica, barbatas, pixides . . . funes,
trochleas, tractoria et vehicula tormentorum
et generatim machinas universas, instrumentaque
bellica et quacunque alia in arce necessaria,
ubique et in omnibus arcis partibus atque
recessibus conscribent.
2. Tractorium, idem quod ap. Du C.
Tractus, telum, sagitta ; lovo eszkoz, nyil.
Szaz. XV. 120.
Tractualis, ad tractum, dislrietum pertinens
; keruleti. Ker. Nap. 106. H. J. debreceni
tractualis senior.
Tractualis assessor, districtus assessor
; keruleti ulnok. Ker. Nap. 232.
Tractualis iiotarius, districtus notarius
; keruleti jegyzd. Ker. Nap. 357.
Tractura, at, nervus, qui intenditur,
(Du C. al. s.); ijj hur. Sza\ XXIV. 339. Item
una faretra cum tractura ac cum Xij sagittis.
1. Tractus, us, (DuC, 10.) contractus;
szerzodes. Ker. Nap. 4. minthogy a Ven.
tractusnak is consensusa rnar ebben megvolt.
Cod. Dip. Briiss. III. 223. tractui inter
nos inito tide mcdiante confirmalo quam maxime
contrariatur.
2. Tractus, conlignatio ; emelet. Jokai
Rab R. I. 169. az ur ide koltozik hozzank a
kastelyba ; az egesz fels6 traktus az ure lesz,
lesz negy lovas hinlaja.
Traczk, V. Taraskus. Szil. Regi Magy.
K. T. III. 322. Tribus bombardis traczk vocatis.
Tradere realiter, vere, re ipsa tradere;
valosdgosan dtadni (a jdszagot).
Georch. H. T. II. 30.
Tradere symbolice, tradere per signum
; jel Altai dltaladni (jdszagot) p. mid6n
a borok helyett a pincze kulcsa altaladalik.
Georch. H. f. II. 30.
1. Tradicio, actus, recipjendi, occultandi
res ablatas; orvgazdasagsSifk. Okl. I.
338.
2. Tradicio, proditio; drulds. Gall, trahison.
Georg. Sirm. I. 48. Hie prima tradicio
Hungarorum, ergo ve vobis christianis totis.
Tradimentum,Traditamentum,
(DuC.) proditio; drulds. Cod. Telek. X. 138.
Civitatem vel Castrum aut fortalicium alterius
partis quovis quesito colore expugnare aut
obtinere vel per tradimentum ad manus
suas recipere seu usurpare. Han. Mon. Jur.
II. 134. Ljub. Mon. SI. XL 259. an. 1347. M.
Flor. Fontes II. 119. Detricus ... per tradimentum
Chabam fecit superari. Marc. Chr.
II. 10. postmodum vero Detricus de Verona
per traditamentum Chabam fecit superari.
Chr. Dubn. c. 18. p. 22.
Traditio brevi maiiu, rovid uton
valo dtadds. Kovy El. 133. Si quis rei suae
apud alium existentis proprietatem in eundem
transferal vel, ut vulgo dicitur, res pra;sens delur
de manu ad manum, traditio brevi manu,
e longinquo aulem traditio longa manu
vocalur v. gr. dum merces periculo emtoris
vise comrnittunlur.
Traditio manu longa, V. Traditio
manu brevi; hosszu uton valo dtadds.
Traditionalis, usu receptus; szokdsos.
Szaz. XL 736. traditionalis politica.
Traditores, proditores,druldk, (DuC.)
Funda David J. 2 : Traditores, qui Thesaurum
Ecclesia3 et codices sacros ex imperatorio
edicto tradiderant. Cf. Tac. Hist. 4, 24; Sedul.
Carm. 5, 61.
Traditorius, 3., ad proditorem perlinens;
druloi. Sup. An. Sc. I. 261. an. 1287 :
traditorias facciones.
Traditrix, qua? prodidit; arulo. It. traditrice.
Chr. Dubn. 98., 78. Decreverunt Albam
tradricitem obsideri. Marc. Chr. II. 56.
Tradiusculus, 3., (dim. a tardo); valamwel
kes6. Cod. Telek. XL 204. Quod
quidem si forte tradiusculum fuit, recta ratio
huius tarditatis tibi reddita est.
Trador, tunica germanica, alias Camisol;
nemet kabdt, koznyelven kamiszol selyem 6s
arany eziist kelmebfil. Arch. Rak. VIII. 315.
Tunica aistivalis ex materia Trador, cum nodis
lapideis cceruleis. Szaz. XVII. 801.
Traducere, transferre, vertere ; leforditani.
Tag. Erd. H. 335 : in vernaculam . . .
linguam traductae. C r . Gell. 1, 18, 1.
Traducere in uxoreni, ducere uxorem,
uxorem sibi adiungere ; ndill venni. M.