lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

Baiulator funerum Balaxus Ballistarius curulls 65
Baiulator funerum, qui funus effert
nobilium: lecticarius ; pauperum : sandapilarius;
halottvivd. Tor. Tar 1888. p. 44.
vespiliones vel funerum baiulatores.
Baiulia, districtus baiulise apud Templarios
; kormdnyzoi keriilet a templariusokndl.
Cod. Dip. Fam. Com. de Szlrira V. II.
176. Per quern religionis nostre prioratibus,
baiuliis, preceptoriis et domibus delrimentum
facientibus . . . celeriter providere valeamus.
1. Baiulivus, (Du C.) minister, servus;
szolga. Fej. III. 2. 234. nihil omnino repetent
a nobis, nee a nostris subditis aut Baiulivis,
sed penitus condonantes remiserunt.
2. Bajulivus, alias Ballivus (Du C.)
judex, praetor, gubernalor; biro, kormdnyzo.
Batty. Leg. T. II. 327. an. 1231.
1. Baiulus, i, alias ballivus, cui justitiffi
in provinciis et majorihus civitatibus administrandae
cura a Principe demandata erat;
tartomdnynagy. It. bailo. Gal. bailli. Ljub.
Mon. SI. II. 343. an 1346. Fej. HI. 2.232conslituimus,
ut nullus banus, nullus Comes, nullus
vel baiulus nee aliquis alius in ducatu nostro
Sclavonic descensum ... vel aliquod tributum
a praedictis fratribus praesumal exigere.
2. Baiulus, i, (Du C.) idem ac Bailus.
Szilady Tor. Magy. Eml. VI. 481. Expectatus
etiam Bailus i. e. Residens Venetorum . . .
Bajulus tamen ipse cum altera navi recta
iter suum ad Constantinopolim continual.
Baiulus litterarum, qui perfert,
reddit litteras; levelhordozo. Frak. Mat. lev.
II. 145.
Baiunula, (Du €.) lectus, qui in itinere
baiulatur; szent Mihdly lova, gyalog dgy.
Gyon. 2773.
Bajus, 3. (Du C.) ab it. bajo i. e. coloris
rufl et spadicei, badius; barnavoros; pej.
braunrolh. Szaz. IV. 674. Et alium equum emi
bajum clarum balcianum in quatuor pedibus.
Bakachinum, (fors. ex Hungarico Ba-
gacsiri) tela colore tincta. An. Sc. I. 336. an.
1450 : de Bakachino griseo. Tor. Tar. 1887.
p. 186.
Bakami sericum, tela sericea; selyem.
Seidenstoff. Kronst. II. 172.
Bal, fascis, sarcina, ligatura, V. Balla.
gongyoleg, csomag, veg, koteg. Gal. balle.
ein Ballen. Cod. Dipl. Pat.'T. I. p. 403. emantur
unum Bal panni Gerlicher. Monm. Comit.
Trans. V. 196. ab uno bal fili plani f. 150.
Bala, 33, Bal, Balla. Kov. Form. St. 303.
duas balas de pannis Any ligatas ... misisset.
Balagius, Balascus, (Du C.) carbunculus
cuius rubor et fulgor dilutiores sunt;
balassa, rubint pallds, torpk rubint. It.
balascio. der Balass. Kecsk. Otv. 168. Pesthi
G. Alibi: balast, balazsrubinl, rozsarubinl.
Balassius, Balagius, Balassus, rubinus
apud Du C. Balascus = carbunculus. Kat. Hist.
Reg. I. 61. in corona Hungarian contineri
sapphires 53 balassios seu rubinos 50. Tor.
Tar. 1890. p. 369 annulum cum balasso
magno.
Balastare, balista iaculari; paritytydval
hajigdlni. Gyon. 2802.
Balaster, i, (Du C. balascus) V. Balagius.
Tor. Tar. 1888. p. 566. Annulus cum
lapide balastro.
Balatura, ae, stega, constratum navis;
hajo fodozet. It. baladore. Ljub. Mon. SI. V.
229. an. 1334 : pro scalis et balaturis.
Bartal A. : Gloss. Lat.
Balaxus, (ap. DuC. balascus) carbunculus
V. Balagius, Balascus. Knauz E. M. Sir.
1., 280., 326. annulum cum lapide balaxo
paratum. [2789.
Balbicus, 3. balbutiens; hebego. Gyon.
Balbuties, haesftantia linguae; hebeges,
dadogds. Gal. balbuzie, Wagn.
Balcianus, 3. albo colore notatus;
feher petyes. It. balzano. Szaz. IV. 674:
equum emi bajum clarum balcianum in quatuor
pedibus.
Baldachinum, (Du C. Baldakinus) tegmen
pensile (ab urbe Baldach i. e. Bagdad
in Asia, ubi pretiosa aulsea conficiebantur ita
dictum); mennyezet.Tor.Tar. 1889. p. 597.
Unum velum pro Baldachino. Benger. An.
Er. Co3nob. 508.
Baldachinus, pannus e sericis et aureis
filis textus (Du C.); aranyos selyemszovet.
Fej. III. 22. quod GeorgiusfratcrSanin.
Rodominus et Goianus ei de ultra marinis partibus
redeunti quinque Baldachinos (pannos
e sericeis et aureis (filis texlos) duo examita
(pannos holosericos) etc. . . . per violentiam
abstulerunt.
Baldaginum, V. Baldachinum. Diar.
Com. 1796. p. 4.
Baldeza, 33, humilitas; aldzatossdg.
Ljub. Mon. SI. IV. 41.
Balducta, (Du C.) lac pressum, a sero
scilicet mutata et dicitur balducta quasi
valde ducta; nyomott tej (savo). Gyon. 2785.
Balea, 33, funda (Du C.); parittya.Gyon.
2786.
Balester, ballista. Gall, arbalele a galet;
golyos szdmszerij. Szaz. 1896. IX. fiiz. 830.
a balester nem egyeb, mint vagy egy olyan
szamszerij, a melybol ko, dlom, vas vagy agyag
golyol lottek, vagy egy a rendesnel nagyobb
szamszerij, a mely utobbi korulbelo"! ugy viszonylott
a kozonseges szamszerijhoz, mint a
galpuska a kezi puskahoz.
Balestare, balestro aliquid proiicere;
parittydval dobni. Gyon. 2802.
Balestrarius, Sagittarius; ijdsz. ijlovesz.
It. balestriere. Luc. Regn. Dalm. 198.
Thurocz. 193. castrum Zewrin . . . adiflcavit
gente armata, brigantiis et balestrariis
Anglicis, custodiam castri muniendo in polestate
sua reservavit.
Balestrum, funda (in Calhol.); parittya.
Gyon. 2791.
Baleta, ae, signum mercis; drujegy.
Torvl. Msz.
Balia, Bailia, adminislratio rerum et
bonorum, lulela (Du C.) praefectura; bdrmely
dolog kezelese, gydmsdg, kozigazgatdsi
e's torvenykezesi keriilet, hatosdg. Cod.
Dip. Arp. Conl. XI. 319. Ljub. Mon. SI. I. 58.
Uj Magy. Muz. III. 201. Nos amovebimus penitus
de baliis parenles Gerardi de Atyes quod
de celero nullam baliam habeanl.
Balibecus, i, pro: valibecus, procuralo-
ris in provincia vices gerens. Magy. Tor. Tar.
XXIII. 137.
Balinca, V. Crematum; Textum sub
Vinum ustulatum; pdlinka.
Bali n us, Cyprinus Ballerus; balin, szdp.
Ger. die Zope. Schlag. 803.
Balista, (DuC.) Sagittarius amis; ij.
Schlag. 624.
Balista grandilera, tormenlum curtissimae
formae; taraczk. Ger. Haubitz. Fal.
Arch. Mil. 148.
Balistaris, 2. ballistarius, sagitta ballistaris,
sagitla cum ballista eiecta. Ap. Du C.
ballislarius el balislarius arcus. Cod. Dip. And.
II. 4U6. 465. vulnus perlulil sagitta balistari.
Balistarius, i, pro: ballistarius Cf.
Vegel. Mil. 2; 2. Ammian. 16, 2. qui arcu
baleari uliluv in proeliis (Du C.) magister
lormenlarius ; I'etogepesz. It. balistero. Szaz.
VI. 291.Kronsl. 1.495. Geschiilzmeisler. Thur.
Chr. C. 50. Marc. Chr. II. 56.
Balistrare, (Du C.) sagiilas millere arcu;
nyilazni. It. balestrare. Obs. Jadr. 403. Sex
viri pugnatores et probiores primis ibidem
balistrantes. Ljub. Mon. SI. XI. 226. an.
1346.
Balistum, i, balisla, ballisla, baleslrum,
machina iaculatoria (Du C.); szdmszerij. Cod.
Dip. Arp. Conl. XI. 196. Volumus quoque el
mandamus, ul omnia Aestra balista, que
habelis, sine omni dilalione nobis dirigatis.
BaLivus, iudex, procurator; biro,gondnok.
Endl p. 287. constituerunt canesios
idcsl balivos, qui iusliciam facerenl. Roger.
315. Batty. Leg. HI. 57.
Balla, fasciculus, ligatura, sarcina V.
Bal; koteg, gongy, veg, bal. It. balla. Ballen.
Kronst I. 39. Eszt. Okm. p. 29. (Deer.
Ladisl. 1380.) Mon. Comit. Trans. V, 194.
Fej. V. III. 414. quod de pannis colorat's de
quorum petiis quadraginta ab omnibus aliis
mercatoribus sine caussatione aliqua soluilur
marca una, verum omnes praedicli Cis-Rhenenses
de ligatura vel balla una quolcunque
conlineal pelias elsi cenlum nituntur quadarn
praesumtione ebele singulari solvere tanlummodo
pondus unum dum suas sarcinas
sive ballas pannorum lalium apud civilatem
Strig. non disliganl.
Ballantia, 33, Irulina, slalera ; merleg.
II. bilancia. Han. Mon. Jur. II. 51. an. 1312.
teneatur omni mane ponere unum par ballantiarum
cum pesa ferrala... Iribus charmis
longe a beecharia.
Ballata. 33, spec;es carminis ; ballada.
It. ballata. Greg. Aeslh. 127. Ballata lyricum
inleresse jungit cum epico atque iam magis
iam minus accedit ad popularem canlici lonum.
Ballisare, vallo munire (a vallo); sdnczolni.
Sze"k. Okl. iis, quorum operi el officio
incumbil, ipsa fossata ebellare el Caslrum,
demta possessione alioquin ul Lwhfew libera
et in armis exerciluanle bene munire, ballisare
noverinl.
Ballismus, a Germ. Ball sallus ionicus,
Chorea S. Viti; Veitlanz. Bene Med. V. 173.
Chorea Si. Viti vocatur Galeno scelolyrbe,
Theophraslo Paracelso chorea lasciva seu chorea
meretricum. Senuvagisio scelotyrbe inslabilis,
Plonquelo choreomania, J. Frank morbus
gesliculalorius, Swediauero ballismus.
Ballistseus, i. V. Ijjaszones. . . ijdsz,
falas. It. balestrajo. Szirm. Hung, in Par. 67.
Quia vero obligationis eorum (Ijjaszonum) eral
non solum sagiilas in hosles dexlre iacere, sed
el muros baliislis perfringere, Hungari eos
Falasok, Lalini primum Ballistaeos a ballistis
dein depravala voce Philisteos \ocarml,
qualiler eos et Regni Decreta el Sigismundi ac
Malthiai Corvini Diplomata nominant.
Ballistarius curulis, lormentarius
curru ulens ; szekereszeti pattantyus. Tor.
Tar. 1888. p. 744. deficienlibus balhstariis
lormenlorum curulibus nilralo pulvere.
9