lineament a latin itatis regni hungarle mediae et

i36 Naturalitas Nauticalis Nefastulus
losophorum et poetarum, qui ex natura et
modo natural! omnia explicanda et arte eflicienda
autumantur; naturalista; termeszettol
valo (tudos). Imre Phil. 123.
Naturalitas, (DuC. 1.) natura, qua quid
naturale est et necessarium ; termeszetesseg.
Fej. X. I. 274. Gratis et meritis ad collaciones
beneficas ex debito naturalitatis astringimur.
Naturallis, naturalis, sicut artificiallis,
(more Italorum). Kol. Cod. 14.
Naturare, (Du C.) creare, res nalurales
eondere, iis naturam donare. Verbum est
theologorum schol., quibus dicitur Deus natura
naturans, non natura naturata, id est
auctor natura?, seu omnium in rerum natura
constantium; teremtd, letrehozo. It. che
natura, naturanle. Pel. Pom. De S. Lucia e. 4.
Multo fortius verum est hoc de auctore ipsius
naturae, qui est natura naturans.
Natu secundus, natu minor; ifjabb.
Vuch. Jur. Feud. 139. Hinc patri succedit fllius
et inter plures solus natu maior, eove ante
patrem defuncto, fllius natu secundus, non
vero nepos ex primogenito defuncto : et inter
defuncti fratrum liberos, omnes gradu pares,
natu senior caeteris pra?fertur.
Natu senior, natu maior; oregebb. V.
Natu Secundus,
Naucherium, proprietas (Du C. nauta);
tulajdon. Luc. Regn. Dalm. I. 80. et exceptis
tribus . .. f. grossorum, qui fuerunt naucheria
ligni, caetera omnia sua fuerunt.
Nauclerus, (DuC.) (vavxlrjQoq) dominus
navis; hajotulajdonos, hajosgazda,
hajosmester. Cod. Dip. Arp. Cont. XI. 43.
Sed si a naucleris nullus ibi aderit, aliquis
vel aliqui Pisanorum bonorum hominum, qui
illic intus erunt, ad hoc eligantur. Cf. Plaut.
Asin. 1, 1, 84.
Naufragatio, naufragium; hajotores,
Pel. In Circ. Dom. s. III. c. 6. Hoc verificatur
in omnibus periculis oecurrentibus scil. naufragationis.
Naufragatus 3, naufragium passus;
hajotorest szenvedett. Star. XIII. 240. an.
1371.galee naufragate ad scopulum. CLNaufragare.
Petron. Sat. 76. Sidon. Ep. 4, 21.
Nauiretum, navigatio; hajdn valo vitel.
D. Raczk. p. 25. an. 1440: certiflcamus,
quatenus . . . cum omnibus rebus. . . absque
formidine humana, in dicto vado, soluto justae
navigationis tributo, hinc inde toties quoties
necesse fuerit naufretum.
Naularis, e, ad naulum pertinens, taxa
naularis., species telonii, quod in naulo persolverunt
homines ; revbeli. Fej. X. I. 402.
eximitque cives a solutione taxse naularis et
telonii.
Naulium, (Fin. Du C. naulum) proventus
carinarum, porlorium pro traiectione; hajober.
Magy. Tor. Tar. XII. 28.
Naulizare, navigare (DuC. de naulo
convenire); hajozni. Ljub. Mon. SI. I. 120.
Naulum siccum, szdraz vdm. Torvt.
Msz,
Naupreda, ae, (DuC. piscis genus ut
videtur Lamperta) hoc 1. pirata; tengeri
rabid, ki a hajot fosztogatja. Arch. Ver.
Sieb. XXVI. 118.
Nautatio, omnia, quae ad navigationem
pertinent; hajos ke'szlet. Pel. Serm. Nautatio
id est omnia ad navigationis artem in
mari et fluminibus pertinentia. Aest. 20. g.
Nauticalis, ad navem pertinens. V. s.
Curtina ; hajo-.
Naveta, ae, (Du C.) parva navis; kis
hajo. It. navetta. Ljub. Mon. SI. XXI. 452. an.
1452.
Navicella, ae, acerra thuris (Du C. al.
s.); tomj enmity e. Tor. Tar. 1889. p. 596.
Thuribulum unum cum navicella.
Naviclarius, (DuC. navicularius) navium
fabricator; hajogydrto. Arch. Ver.
Sieb. XXVI. 118.
Navicula, V. Navicella. Arch. Rak.
VIII. 314. Turribulum cum navicula et cocleari
ex argento.
Nayiger, 3., (Du C. nauclerus) hoc loco:
e navibus construclus; hajokbol kesziilt,
hajo. Jan. Pan. Poem. I. 120: Navigerum
prendit (sic nuncupat incola) pontem.
Navilium, (DuC.) classis; hajoraj.
V. s. Vogator.
Navis revisoria, qua? merces navi
advectas inspicit, pervestigat; vizsgdlo hajo.
Torvt. Msz.
Navisollus, i, navicellus, parva navis;
kis hajo. Cod. Dip. Arp. Cont. XI. 194. quod
nullus Venetus neque forinsecus per se vel
eius nuntium audeat comperare de rebus vel
mercibus Ragusiensium neque de illis, que fuerant
in navisollis Ragusie, que noviter venerunt
in Zadra vel contrails illis.
Navisolus, i, V. s. Flatus.
Navod (vox Slav.), citatorium ; idezes.
Vjestnik II. 86. an. 1640 debet sibi fieri navod
usque ad vesperas noni diei.
Nawpicus, vavniyoQ. V. Naviclarius.
Nazada, ae, celox, lembus. V. s. Azappus;
naszdd. Ger. Korvette. Star. V. 262.
an. 1526.
Nazadarchus, i, nauclerus, Voc. comp.
ex }nazad l reni carnalem Judaeorum munditiam ....
servant.
Ne dum, pro: nondum; meg eddig
nem. Knauz M. E. Sir. I. 226 : ne dum obtento
pallio.
Ne gry, (a gr. ov6e ygv) verbum non
amplius addere ; egy kukkot sem. Ger. nicht
ein Wort mehr. Szirm. Hung, in Par. 118.
Ne gry. Egy kukkot sem.
Necessaria, orum et necessarium,
i, (DuC.) latrina, secessus ; drnyekszek.
Prot inq. 175 : serviebat. . . libenter
et necessaria purgabat. Cf. 168.
Necessarior, inusitatus comparativus;
sziiksegesebb. Eszt. Okm. p. 119. (Capitulum
Eccl. Budensis an. 1352): Capitulo utilior
esset et necessarior. Cf. Tertull. Patient. 11.
Fest. anim. 4. etc.
Necessarissimus, 3., inusiialus superlativus
pro : maxime necessarius. Fej Jur.
Lib. Suppl. 25. (Leopold. 1660): a teneris
autem assuescere non modo decorum . . . sed
et perquam facillimum et necessarissimum
est. Per. Mon. SI. XVIII. 266. an. 1659.
urgentissimis et necessarissimis negotiis.
Rak. On. 248.
Necessarium est, cum abl. opus est;
sziikseges. Monm. Comit. I. 173. In hoc
Regno necessarium esset lali monela.
Necessarius, servus familiaris; szolga.
Batty. Leg. T. II. 363. an. 1258. mittere tenebimur
unum ex ipsis cum equo et alio necessario.
Necessarius sum, indigeo aliqua re;
szuksegem van. Frak. Maty. lev. II. 5. an.
1450: Ad repellendos . . . Turcorum insultus...
. diversis rebus et ingeniis necessarii
sumus.
Necesse habere re aliqua, alicui
opus esse re aliqua ; sziiksege van valami
quod lembum, et ,archus,' quod dologra. Wagn.
magistrum, principem, dominum, ducem si- Necessitari, (Du C.) cogi; kenyszegnif.;
naszddkapitdny. Verancs. IV. 58. rillni. Opin. P. II. Sec. Cap. V. §. 7. rebus
Propterea Michael Jurius unus ex nazadar- comestibilibus. . . prospicere necessitantur.
chis classis regiae, qui nos sunt ad hoc Her Kass. P. P. 1. 289. Torvt. Msz. Otia Bachm.
comitati, quum sit in meis partibus mihique Praef. Ac. Com. Sopr. 18. Nos quoque partem
summa sedulitate operam naval nequeo non aliquam nostrorum . . . gravaminum . . . ex-
eius merita mea liberalitate et grati hominis hibere necessitamur. Pazm. Dial. 465.
ofticio compensare.
Necrologium, 1. scriptum, in quo de
Nazadista, 33, nauta; naszddos. Fr. alicuius morte refertur, 2. oratio funebris;
Lib. Rt. III. 9., 75., 133.1. 43. II. 199. nun- 1. gydszkonyv, 2. gydszbeszed. Fej. IV. I.
ciis mille nazadistarum in Waradinopetri 339. 1. Batty. Leg. T. I. 386. 2. Szaz.
serviencium. Verancs. III. 7. Szaz. XIII. XIII. 175.
690. Necromanticus, i, qui necromantiam
Nazadum, V. Nazada, vox originis exercet, manes e sepulcris elicit; szellem-
slavicae V. Miklosich. «Die slavischen Eleidezo, halottide'zo. It. negromante. Gall,
mente im Magyarischen p. 42. Fr. Lib. Rt. necromancien. Szamosk. II. 14. Nee defuerunt
II. 26.
magi et necromantici, quorum nefandissima
Nazandones, V. Nazadista. Georg. opera animas Joannis Hunniadis in a3de maiore
Sirm. I, 95. qui peculiariter omnes nazan- Albensi atque etiam aliorum pridem defunctodones
...
rum umbras excilaret et ab iis eventa actio-
Nazarei, (Du C. Nazareni); nazarenunum suarum exquireret.
sok. Not. rel. I. 139. Nazarei et Ebionitae Nectar Ungaricum, viniim Tokaji-
orti sunt, dum imminente urbi Jerosolimorum num ; tokaji bor. II. Rak. Gy. 139.
a Vespasiano expugnatione in Pellam civita- Nectare, purgare; tisztitani. It. nettare.
lem transiissent. Ebionitae aut a sectae auctore Ra£. Mon. SI. XIII. 320. an. 1328. pro sco-
Ebion (mendicus)autamisera3 vitas conditione vando, nectando castellum.
dicti sunt, una cum Nazareis reiectis N. Tesla- Nefandura, fors. error typi pro nefanmenti
libris divinatem Christi negabant et ledum. Teutsch. Schulord. I. LXVIII.
gis Mosaicaa necessitatem propugnabant. Nefastulus, 3., dem. a nefastus;is-
Nazarenus, (DuC.) alias: Naziraeus, tentelen. Szilady A. Irodtort. Kozl. VI. evf. I.
qui cum ebionitis praeter fidem Christianam f. 89. Legisti obscuros illos et inflcetos versus
Moysis leges sequitur; Nazarenus. Cf. Na- sub tilulo Unnepi vers, quos Marsyas Nezarei.
Kon. Egyh. 349. Fej. I. 374. Nazafastulus '