Soendaneesch-Hollandsch woordenboek - upload.wikimedia....

DALANQ, wajang-s^eler of voajang-VQT'
tooner; topeng dalang, een topeng waaraan
een dalang of verteller verbonden is.
DALANG80ENQ, ngbr. ; kadalangsoeng, =
katoetoeloejan (zie toeloej), in iets te ver
gaan, zóó met iets vervuld zijn (b. v.
met droefheid) dat men daardoor geheel
wordt medegesleept. (Vgl. langsoeng.)
DALAPAN, acht; kadalapan of noe kadalapan,
de (het) achtste; dalapanan, achttal,
de acht.
DALEM, 1. di dalem of ing dalem (eig.Jav.),
= di djëro, in, binnen zeker tydsverloop;
ook: op, per; di dalem tiloe boelan, binnen
drie maanden; ing dalem sakapala sareboe
pradjoerit, op één hoofd kwamen duizend
man soldaten; - 2 titel van een regent;
ook: de woning van een regent, hetzy
hot inwendige, of de geheele woning, of
wel de woning met bybehoorend erf (ook
lèbët genoemd); kangdjëng dalem, de heer
regent; gëbal dalem, (in onderschriften van
brieven aan een regent) uw dienaar, enz.;
padalëman, regents- of vorstenwoning,
paleis.
DALEUM (Bad.), = dalem.
DALIKAH (Kad.), de korte balkjes waarop
de vloer van een padati rust (vgl. wadon);
ook = daloeroeng, vloerligger.
DALIL (Ar., eig. bewijs, argument), woord
of bewijs uit den Koran, schriftwoord,
tekst; ook de Schrift (nl. de Koran); vgl.
hadiê; hadis-dalil, overlevering en schuitwoord;
overdr. voor baraja, bloedverwanten
(verkl. met toeroenan saninisadki).
DALIMA (Skr., dalima), granaat; boewah
dalima, granaatappel; tangkal dalima, granaatboom.
DALINGDING, ngbr.; ngadalingding,
zachtjes waaien, ruischen, suizen; ook:
geuren (z. a. bloemen), voll. seungit ngadalivgding.
(Vgl. ynëlëbër.)
DALIT, één z\jn, vereenigd, nauw verbonden,
vertrouweiyk, intiem, gemeenzame
omgang hebben; ook: onder elkander
gemengd; sobat dalit, een innig-, intiem
vriend, boezemvriend ; ook: innige vrienden
zfln; ngadalit en ngadalitan, zich met
iemand intiem maken; didalitan; ngadalitkeun,
innig met elkander vermengen;
didalitkeun.
DALOE, te rtyp, overrijp, beuisch; dadaloean
(Kad.), zeker kinderspel, naar 't
schijnt hetzelfde als maen galah, zie galah.
DALOEGDAG (Kad.), een veldteeken,
standaard; ook: het hoogste baken gebezigd
by 't landmeten, enz.
DALOEGDAG-DALIGDEUG, het loopen
van een zwak mensen of van iemand die
DALANG—DAMEL. 109
duizelig is, wankelende of zwaaiende
loopen; ook wel: zich wentelen ; daloegdagdaligdeug
dina oetahna, zich wentelen (b.v.
een dronkene) in zfln uitspuwsel.
DALOENG, een groote pëndil, koperen of
aarden pan of pot, om in te koken. [ Van
aarde is de eigenlijke naam pëndil.]
DALOEROENG, of wel daroeroeng, de
geheele bamboes die op den pananggeuj
rusten en waarop de vloer van een huis
gelegd wordt, vloerligger.
DALOEROES, ngbr.; didaloeroes (Z.-B.),
verkl. met ditëroesan, vergezeld doen
gaan van. P.
DALOEWANG, voll. kërias dahewang^
perkamentachtig (Inlandsen) papier, vervaardigd
uit de schors van den saeh.
DALON, ngbr.; kadalon-dalon, in iets te
ver gaan (b.v. in toorn), zich laten vervoeren
of meesleepen (b. v. door drift)
verkl. met katoetoeloejan (zie toeloej).
DAM, damschijf; dam-daman, het dam
spel spelen, dammen; papan damdaman^
dambord.
DAMAJ, ngbr.; midamajkeun (b. p.),
spreken over voorgegane geslachten in
beeldspiaak. P.
DAMANG, 1. van Ijageur, gezond, welvarend;
geus damang deui, hersteld; teu
damang, ongesteld, ziek; damangan, iets
beter, herstellende; ngadamangkeun, 1. van
njageurkeun, gezondmaken ; didamangktun.
DAMAR, 1. de bekende hai 8; -2. een licht
(hetzy een lamp of wat dan ook); - 8. =
sotja, 1. van panon, oog; - At damar, de
harsboom; tji-damar, traan, tranen; dibabantosl
koe damar, gezegd van iemand by
wien een licht staat; damarna saboemi,
het licht der aarde (een der titels van
Moehammad); tjadng boelan dadamaran,
by heldere maan met een lichtje loopen,
sprkw. voor: een overbodig-, onnoodig
werk doen; ngadamaran, belichten, voorlichten;
didamaran.
DAMAS, het Holl. damast; idem.
DAM-DAMAN, zie dam.
DAMËL, 1. van gawe, doen, te doen hebben,
het doen; ajeuna damël naonl wat
hebt gy te doen? wat doet g\j? verder:
daad, werk, bezigheid, arbeid; ook: nut;
barangdamèl, 1. van baranggawe, arbeiden,
werken (in 't algemeen); ngadamël, 1. van
njijeun en migatoe, maken, vervaardigen,
werken, doen, bedreven; didamèX Hjd.vorm,
maar ook bedrijvend, als 1. van digaxoe,
werken, doen; - pidamël, ngbr.; midamël,
doen, verrichten (minder sterk dan ngadamël);
dipidamël; - damëlan, maaksel,
voortbrengsel, werking; dadamêlan, l.van