Soendaneesch-Hollandsch woordenboek - upload.wikimedia....

INLEIDING. XIII
niet, maar vloeien voort uit de afgezonderde ligging der streek. Zij
bepalen zich, behalve locale woorden, voornamelijk tot het minder,
niet of ongeregeld gebruiken van hooge woorden, — iets dat men
trouwens ook op het platteland van de meer beschaafde gedeelten
van Pasoendan kan constateeren.
IL Schrift en Uitspraak.
De Soendaneezen hebben geen eigen letterschrift. Zij bedienen zich
èn van het Javaansche, èn van het Arabische, beide eenigszins ge-
wijzigd. Ook ons letterschrift is reeds vrij algemeen bekend, en aan-
gezien daarmede zoowel de Soendaneesche als de vreemde woorden
nauwkeuriger zijn weer te geven dan met een der andere genoemde
karakters, is bevordering van het gebruik van ons letterschrift aan-
gewezen.
Het Soendaneesche alphabet telt 18 medeklinkers, die met onze
teekens aldus worden geschreven : h, n, tj, r, k, d, t, s, w, l, p, dj, ƒ,
nj, m, g, b en ng. Deze letters worden alle uitgesproken met den a-klank,
op deze wijze : ha, na, tja, enz. Naar de derde, vierde en vijfde letter
noemt men het alphabet Tjatjarakan. Ten aanzien der uitspraak is
het volgende op te merken : de h klinkt aan het einde van een letter-
greep scherp, ongeveer als onze ch. Sluit zij een woord en krijgt dit
een achtervoegsel, dan behoudt zij dien scherpen klank, zoodat b.v.
minoehan (van pinoeh) uit te spreken is als minoechan. De k wordt
aan het einde van een woord niet opgeslokt, gelijk wel bij verwante
talen geschiedt, maar integendeel helder uitgesproken. De g klinkt
zacht, gelijk b.v. in het Friesch. De tj, dj, nj en ng zijn elk slechts
één letter en mogen dus niet gescheiden worden. Waar de j achter
een n, d of t voorkomt en als afzonderlijke letter is te beschouwen,
doet men wel haar met y te transcribeeren. Men schrijve dus doenya
(en niet doenija of doenia), wadya (en niet wadija of wadja).
Er zyn 7 klinkers, namelijk a, i, oe, e, o, ë en eu. De a klinkt open
als onze opene, of gesloten als onze geslotene a. In sommige woorden
b.v. atji, andjeun, ladjëng, mandjing heeft zij een klank als dien waar-
mede men gewoonlijk deze letter in den naam „Antje" hoort uit-
spreken. De i en de oe klinken zacht, zonder uitzondering. De e daaren-
tegen klinkt altijd scherp. De o eveneens; slechts in enkele woorden,