Soendaneesch-Hollandsch woordenboek - upload.wikimedia....

INLEIDING.
I. De Soendaneesche Taal.
Het Soendaneesch is nauw verwant aan het Javaansch en Maleisch,
inzonderheid aan het Javaansch. Het wordt gesproken over geheel
West-Java, met uitzondering van enkele betrekkelijk kleine gedeelten.
Op de hoofdplaats Batavia namelijk, met inbegrip van de Ommelanden,
is het Bataviasch Maleisch de hoofdtaai. De taal van Noord-Bantam
bestaat uit een ruw mengelmoes, waarvan Javaansche woorden het
hoofdbestanddeel uitmaken *). Langs de kuststrook van Oud-Krawang
en in het Westelijk deel van Noord-Cheribon predomineert mede
een Javaansch dialect. Wat de strook langs de Zuidkust, met name
van de Djampangs en Zuid-Bantam aangaat, het Soendaneesch is
daar bij de ontwikkeling der taal in het centrum van Pasoendan min
of meer achtergebleven. Naar de Oostelijke grens van West-Java gaat
de taal geleidelijk in het Javaansch over; ja, hier en daar overschrijdt
zy aan die zijde zelfs de grens. — Sprekende van het Soendaneesch
bedoelen we dus in het algemeen de taal van West-Java, maar bepaal-
delijk die vanjfde Preanger, van Zuid-Cheribon, van ruim de Zuidelijke
helft der residentie Batavia, en van Bantam, met uitsluiting van de
Noordehjke kuststrook. In het centrum echter van de Soendalanden
is de taal het rijkst en het meest beschaafd. Behoudens plaatselijke
eigenaardigheden treft men in het pasgenoemde, uitgestrekte gebied,
één en dezelfde taal aan. De afwijkingen raken het wezen der taal
l
) Men noemt dat dialect aldaar Djawa kentasa.