Soendaneesch-Hollandsch woordenboek - upload.wikimedia....

664 TJATOER—TJAWIS.
worm); hoé tjatjing, naam van een dunne
rotansoort; sija paeh mah dilébok tjatjing
(een verwensching), als ge dood zflt moogt
ge dan door de wormen worden opgegeten;
tjatjingeun, wormen hebben, aan de worm*
ziekte lijden; dikali-tjatjingtoun, als naar
wormen graven, z. v. a. ons: „spijkers
op laag water zoeken".
TJATOER, = omong, een woord, een zeggen,
dat wat men zegt; ook: redeneering,
redevoering; tjatoerna, hg (zfl) zegt of zeide,
zeggende; goenëm-tjatoer, samenspreken,
keuvelen, raadplegen; ook: tweespraak;
njatoer, spreken, over iets spreken, zeggen
ditjato&r, gezegd worden ; katjatoer, gezegd-,
besproken zfln; ook: er wordt gezegd, men
zegt; tjatjatoer, aanh. praten, babbelen,
kletsen; bogoh tjatjatoer, van kletsen houden;
mitjatoer^ iets spreken, bespreken;
dipitjatoer; kapitjatoer, gesproken-, besproken
worden of z$jn ; njatoerkeun, iets zeggen,
uitspreken, bespreken, mededeelen ; ditjatoerkeun;
katjatoerkeun, er wordt (is) gezegd
of verhaald, men verhaalt of heeft verhaald
(Vgl. oetjap, enz.)
II. Het schaakspel ;papan tjatoer f schaakbord;
mam tjatoer, of ook eenv. tjatoer,
schaken.
TJATOERANGQA (Skr., caturangga), kenteeken
of kenteekenen van deugdelijkheid
ofslechtheid, inz. bjj paarden, maar ook wel
in ruimer zin, de mensch niet uitgesloten.
TJATOET, haartangetje, dienende om
de haartjes van den baard uit te trekken
(vgl. ambar III.); njatoetan, met een ijatoet
de baardharen uittrekken; ditjatoetan.
TJATOK, 1. het kloppen van twee houten
op elkander; ook: met iets tegen een boom
kloppen (b. v. om er de kalongs uit te
jagen); verder: vingerhuls, om de snaren
(inz. van een katjapi) te tokkelen \njatokan
(Rad.) inlasschen, ineenvoegen; ditjatokan.
II. K. p., het kauwen; tcelang tjatok,
onderkaak; njatok, kauwen. (Vgl. tjapeken
beuweung.)
III. Een haak (s. a. aan den gordel, aan
de binnenzijde van de eigenlijke sluiting);
tjatjatok, idem ; njatok, vasthaken; ditjatok.
TJATROK, in 't al g. = tidagor (zie dagor),
zich stooten ; in b$jz. : den onderkant van de
kin stooten. P.
TJAWAD, g. w.; njawad, aanmerking
ergens op maken, afkeuren, berispen, laken,
vitten; ditfawad, berispt worden; katjawad,
1. berispt-, afgekeurd worden of zrjn; - 2.
berispeHJkheid, gebrek; - tjawadan, op alles
wat te zeggen hebben, vitterig; ook: vitzucht;
tjawadeun, of pitjawadeun, wat te
berispen is of zal zfln, oorzaak van af-
keuring, berispeiyk; njawadan, op iets
aanmerking maken, iets berispen, afkeuren;
ditjaicadan; panjawad, het afkeuren,,
afkeuring. (Vgl. tjegek.)
TJAWANG, I. (Z.-B.), de IJzeren haak,
bevestigd aan den bamboestok (galah)
waarmede men een vaartuig voortduwt.
IL (Z.-B.), die ztyde van het muntstuk
waarop de Arabische en Javaansche letters
gestempeld staan. (Vgl. gëdong.)
III. Kantteekening, noot (in een geschrift);
ook g. w.; njawang, een kantteekening
of noot maken; ditjawang.
TJAWAT-TJIWIT, zie tjimt.
TJAWEL, g. w.; njawel, met kracht den
arm om iemand heenslaan; of van een
dier: zijn poot slaan om of aan de prooi;
verder: de hand ergens inslaan (om er
iets uit te nemen), een slag geven met
den poot; ditjawel.
TJAWENE k., landjang 1., jongedochter;
ook = parawan, maagd; verder (maar
alleen het k.-woord): in ongerepten staat
verkeeren; tjoemawene, (van een kawoeng)
als een tjawene zjjn, nog in ongerepten
toestand verkeeren, d. i. nog ongetapt
zrjn; tjatjawenean (bij de Bad), idem (P.);
njawenean, k. p. van nëmahan, een maagd
beslapen; ditjawenean.
TJAWËNGAH, 1. van tjawokah, zie ald.;
ook: jolig, baldadig.
TJAWÉNING, poëtisch voor sindjang, 1.
van samping, de Inl. rok of sarong.
TJAWERAN, dun (van eenkooksel), slap
(van thee enz.) en ten gevolge daarvan
smaakloos; overdr. (van een opstel of
voordracht): dun, onbeteekenend.
TJAWÉT, = tjangtjoet, doek door mannen
om de lenden geslagen, tusschen de beenen
doorgehaald en van achteren tot bevestiging
ingestoken [in plaats van sarong
of broek], schaamgordel; njawët, (van den
staart) door het dier tusschen de pooten
gehouden worden; biwir njawët, zich op
de lippen bjjten; ditjawët, een tjawët aandoen
of aanhebben; njawëtan, iemand een
tjawët aandoen; ditjawëtan; njawëtkeun,
een doek, of wel de samping, tot tjawët
bezigen; ditjawëtkeun.
TJAWIRI, franje (b. v. om een zonnescherm);
pajoeng ijmwiri, een zonnescherm
met franjes. P.
TJAWIS, L bereid, gereed, toebereid zrjn,
klaar staan; tjoemawis, idem; #afjawris, gereedmaken,
in orde brengen, toebereidsels
maken; njawisan, bereiden of toebereiden
voor, geschikt maken voor, maatregelen
nemen of regelingen maken voor; beunang
njawisan, (voor iemand) gereedgemaakt;