7b4iaLoJ3

____________________Milli Kitabxana_____________________
Səhər dan qızaran zaman atlı dəstənin müşayiəti ilə Xudadat bəy Aslan bəylə
faytona oturub Gəncədən Şəmkirə yola düşdülər. Xudadat bəy əlindəki kiçik yol
çamadanını faytonun arxa tərəfinə qoydu. O, idarədən çıxmazdan əvvəl həmin
çamadanı dava-dərman, sarğı ləvazimatları və cərrahiyyə bıçaqları ilə
doldurmuş, bəlkə lazım oldu deyə xəyalından keçirmişdi. Hava soyuq idi.
Yanvar ayının əvvəlində yerə düşən qar əriməmişdi. Yolun bəzi yerləri buz
bağladığından at nallarından qığılcım qalxırdı. Şəmkirin üst tərəfindəki dağlar
dümağ qar içində idi. Xudadat bəy üzünü faytonun küncündə sakitcə oturan
Aslan bəyə çevirdi.
- Şekspirin belə bir sözü var: "Hünər yüksəklərə qalxmaqda deyil, hünər
yüksəkliklərdə mətanətlə dayanmaqdadır'". Camaatı ayağa qaldırmaq, onlara
şirin vədlər vermək, onsuz da ciyəri alışıb-yanan adamları döyüşə aparmaq,
ehtirasları qızışdırıb mövcud qanunları dağıtmaq o qədərdə çətin deyil. Amma...
- Məsələnin çətini camaata təzə nə verməkdir Vay o gündən ki,
qazandıqlarını əldə saxlaya bilməyəsən, təzə bir şey verə bilməyəsən, - deyə
Aslan bəy Xudadat bəyə cavab verdi. - Ümidi boşa çıxan və aldadılan xalqın
faciəsindən böyük faciə yoxdur. İndi biz yeni dövlət qurmuşuq. Qurmaq asandır,
onu əldə saxlamaq lazımdır.
Xudadat bəy faytonun içində yerini rahatladı.
- Çox təəssüf ki, bunu başa düşməyənlər var. Dövləti əldə saxlamaq üçün
birinci növbədə ordu lazımdır. Xüsusi ilə bizə. Çünki dörd tərəfimiz xəbis
qonşularla doludur. Ona görə nəyin bahasına olursa- olsun, eşelonları tərk-silah
etməliyik.
Xudadat bəy susdu, hər şeyi unutmuş kimi dərin fikrə getdi. Onun məqsədi
bu saat Türkiyə cəbhəsindən qayıdan rus eşelonlarını tərk-silah etmək idi. Bunun
üçün əvvəlcədən tədbir görmüşdü. Dəmiryolunun ətrafında yerləşən kəndlərdən
təxminən on min silahlı dəstə düzəltmiş, həmçinin, bu mahalın adlı-sanlı
qaçaqlarını da bu işə cəlb etmişdi. Onlar dünən axşamadək burada pusquda
dayanmışdılar. Rus qoşunları müqavimət göstərsələr, qan tökməyə məcbur
olacaqdılar. Xudadat bəy bunu istəmirdi. O, uzun döyüşlərdən sonra salamat
qalıb sevinclə vətənə qayıdan əsgərlərin şadlığını yox edib qan tökməyin
əleyhinə idi. Fayton Şəmkir stansiyasına yaxınlaşanda uzaqdan keçmiş şəhər
qalasının qalıqları və körpü aydınca göründü. Şəmkir çayının üstündəki
körpünün xarabalıqları da aydınca görünürdü. Bu,
316