Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

De menselijke factor 137
en de reactie op het gevaar. Verschillende onderzoekers [Sime, 1995; Purser,
2003; Pires, 2005; en anderen] stellen dan ook dat het proces van ontvluchting
is opgedeeld in drie fasen:
1. de fase van bewustwording, dit is de tijd die nodig is om een incident te
ontdekken;
2. de fase van besluitvorming, dit is de tijd die nodig is om het gevaar in te
schatten en besluiten te nemen;
3. de fase van actie, dit is de tijd die nodig is om een actie uit te voeren, de tijd
die nodig is om een veilige plaats te bereiken.
In figuur 6.1 zijn de acties en fasen in het vluchtproces schematisch weergegeven.
Figuur 6.1 Acties en fasen in het vluchtproces
Bewustwording
Besluitvorming
Pre-movement
Blussen Transmovement
Actie Vluchten Movement
Schuilen
Bij de fase van besluitvorming is de gevaarsperceptie van grote invloed. Immers,
besluiten worden genomen op basis van de inschatting van de situatie. Volgens
Tong en Canter (1985) heeft de onzekerheid over de gevaarssituatie in veel
gevallen een vertragend effect op het werkelijk beginnen met een ontvluchting.
Wanneer de onzekerheid over de situatie wordt weggenomen, zal dit volgens
de onderzoekers van invloed zijn op het menselijk gedrag bij brand [Tong &
Canter, 1985]. Incidentevaluaties tonen aan dat mensen in de pre-movementperiode
op zoek gaan naar aanvullende aanwijzigen en signalen.
Aanwijzingen en signalen die in geval van brand doorgaans leiden tot een
verkenning van de situatie zijn [Tong & Canter, 1985]:
– horen van een vreemd geluid;
– ongebruikelijk gedrag van andere mensen in de omgeving;
– waarnemen van brand en rook.
Uit diverse experimenten blijkt dat een ontruimingssignaal niet als een duidelijke
aanwijzing voor brand wordt beschouwd [Proulx, 2003]. Een ontruimingssignaal
leidt dan ook niet tot voldoende zekerheid over de situatie. De
geur van rook of het zien van vlammen zijn sterkere aanwijzingen voor een