Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Bijlage 2: Incidentverslagen 287
Tabel B32 Overzicht van grote stadsbranden door oorlogshandelingen
(1672-1945)
Stad/dorp Jaar Aanleiding en schade
Asperen 1672 Het dorp werd door Fransen veroverd, het kasteel opgeblazen en een derde
van de huizen verbrand [Broeshart, 1980].
Zwammerdam 1672 Hele stadje door Fransen in brand gestoken; slechts twee huizen bleven
staan [Broeshart, 1980].
Bergen op Zoom 1747 Na een belegering werd het stadje verbrand [KNBV, 1933].
Venlo 1793 Stadje gebombardeerd, grote schade [KNBV, 1933].
Rotterdam 1940 Brand door bombardement. 800 doden, meer dan 80.000 mensen dakloos
en 24.000 woningen verwoest [36]. In 1563 was Rotterdam verwoest door
een grote stadsbrand.
Den Haag 1945 Brand door bombardement. 511 doden, 344 zwaar gewonden, 1839 percelen
verwoest, tienduizenden mensen dakloos [37].
Tabel B33 Overzicht van grote stadsbranden door oorlogshandelingen
(1686-1928)
Stad/dorp Jaar Aanleiding en schade
Sappemeer,
Wildervank en Pekela
1686 Er woedde een hevige veenbrand in Sappemeer, Wildervank en Pekela [38].
Zevenhuizen en 1833 De brand ontstond ’s middags om twee uur bij het losbarsten van een hevige
omgeving
donder met rukwinden. Het veen was kurkdroog en smeulde op tal van
plaatsen doordat in de maanden daarvoor, na het gebruikelijke afbranden
van de grond voor het verbouwen van boekweit, een langdurige droogte
heerstte en het vuur niet, zoals andere, was gedoofd door hemelwater.
24 uur na het uitbreken van de brand ging de wind liggen en begon het fiks
te regenen. Het gebied binnen de vierhoek de Wilp-Marum-Tolbert-Zevenhuizen
was toen al zwart geblakerd [12]. Vier personen kwamen om [13].
De brand verwoestte in Zevenhuizen 66 woningen en maakte 280 mensen
dakloos. Volgens een krappe berekening van het gemeentebestuur bedroeg
de schade 175.000 gulden. De hoeveelheid turf dat verloren was gegaan,
werd geraamd op twee miljoen ton. Na de brand kwam de liefdadigheid
van het Nederlandse volk tot uiting in de opbrengst van een collecte, totaal
58.000 gulden. Voor een bedrag van gemiddeld 200 gulden per woning werd
Zevenhuizen binnen een jaar herbouwd, dankzij de spontane hulp van het
Nederlandse volk dat tevens zorgde voor huisraad, beddengoed, kleding en
andere benodigdheden [12].
Stadskanaal en 1833 Destijds werden voor de verbouw van boekweit stukken heide afgebrand.
omgeving
Het brandde nog toen er een storm opstak [39]. Bij het Stadskanaal [38; 39]
woedde het vuur op dertig verschillende plaatsen tot en met de venen van
Onstwedde. Veel turf ging verloren evenals het klaphuis bij Gieten, talloze
woningen, veenhutten en twee schepen in het Stadskanaal [38].
Emmen en omgeving 1917 Veenbrand. De brand eiste aan 16 mensen het leven. Voor het blussen van de
achtergebleven vuurhaarden werden autospuiten uit het westen (Den Haag)
ingezet, maar ook deze konden weinig uitrichten. De slangen verbrandden.
Deze brand heeft landelijke bekendheid gekregen, mede door het bezoek
van koningin Wilhelmina en prins Hendrik die op 25 mei 1917 Valthermond
bezochten [40].
Emmen en
1928 Rampzalige veenbrand te Emmer-Erfscheidenveen en Klazienaveen-Noord,
Klaziena veen
waarbij bijna complete dorpen zijn afgebrand [41].