Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

60 Zelfredzaamheid bij brand
(zeer) hoge gebouwen is het zeer aannemelijk dat veel van de aanwezigen voorafgaand
aan een ontvluchting nooit gebruik hebben gemaakt van de trappen.
Verder blijken méér mensen fysieke beperkingen te hebben – met betrekking
tot de ontvluchting uit de hoge gebouwen – dan eerder werd aangenomen.
Een bijzonder type gebouw met aparte gebouwkenmerken is een ondergronds
gebouw. Bij branden in ondergrondse gebouwen ontstaat doorgaans zware
rookontwikkeling en is vaak sprake van extreme hitte. De ontruiming uit het
vaak doolhofachtige, complexe, door rook verduisterde ondergrondse gedeelte
is zeer lastig. Het grootste probleem bij ondergrondse gebouwen is dat mensen
met de natuurlijke verplaatsingsrichting van rook en hete gassen mee vluchten.
Van drie (zeer) fatale branden in gebouwen is bekend dat de gebouwen waren
bedoeld als een tijdelijk gebouw. Voor tijdelijke bouwwerken gelden, vanuit economisch
oogpunt, onder andere lagere eisen voor de brandveiligheid. Bij twee
fatale branden in een tijdelijk gebouw was sprake van een lage vuurlast en
waren brandvertragende materialen toegepast. Desondanks heeft de bouwconstructie
36 bestaande uit stalen containers (mede) ertoe geleid dat in beide
gevallen sprake was van een uitzonderlijk hete brand en hevige rookontwikkeling.
In het derde geval heeft de brand zich snel uitgebreid via de ruimte
tussen het zachtboardplafond en de dakbedekking.
De belangrijkste gebouwgebonden situatiekenmerken die de zelfredzaamheid
bij brand bepalen, zijn het focuspunt van de aanwezigen, de bezettingsdichtheid
in het gebouw, de handhaving van de bouwtechnische voorzieningen in
het gebouw en het gemak van wayfinding. Wayfinding richt zich op de oriëntatie
in gebouwen en of de aanwezigen in staat zijn snel onbekende bestemmingen
te vinden. In gebouwen waarin sprake is van een focuspunt, zoals
theaters, zal de reactie van de aanwezigen afhangen van de reactie van de
mensen waarop de aandacht gevestigd is. Als in een theater de voorstelling
blijft doorgaan, zullen mensen nauwelijks geneigd zijn te vluchten. De bezettingsdichtheid
is van grote invloed op de mogelijkheid van het overleven van
een brand: hoe hoger de bezettingsdichtheid, hoe groter de kans op dodelijke
slachtoffers. Verder speelt bij de ontvluchting het gemak van wayfinding een
rol. Aanwezigen in gebouwen moeten namelijk in staat zijn zich te oriënteren
en snel onbekende bestemmingen te kunnen vinden.
36. Het is niet geheel duidelijk of de lagere eisen hebben geleid tot het hoge aantal slachtoffers.
Wel is duidelijk dat de toepassing van de stalen containers heeft geleid tot een bijzonder hete
brand.