Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

De menselijke factor 173
interviews na werkelijke branden is veelal sprake van een globale herinnering
van de situatie en kunnen de precieze details niet achterhaald worden. Verder
zal de situatie in de herinnering meestal in een bepaalde mate afwijkend
zijn van de feitelijke situatie tijdens het incident. Mensen denken soms andere
dingen gezien te hebben dan de dingen die er werkelijk waren. Kortom, de
beschikbare informatie geeft een indruk van het menselijk gedrag bij brand,
maar kan veelal niet als een ‘absolute waarheid voor alle situaties’ toegepast
worden. Ook is het onderzoek vaak gericht op bijzondere, fatale incidenten en
niet op situaties die succesvol zijn geweest. Daarom kan de informatie uit incidentevaluaties
slechts als voorbeeld dienen en is het bij informatie uit experimenten
in de vorm van absolute waarden van belang aandacht te hebben voor
de methodische en statistische verantwoording van het onderzoek.
Visionaire onderzoekers zoals Groner en Sime stellen dat het begrip van het
menselijk gedrag bij brand nog erg beperkt is. Verder stellen zij dat in het
verleden te weinig aandacht is besteed aan de factor mens in relatie tot een
brandveilig gebouwontwerp. Zo ontbreekt het onderzoek naar de onderliggende
intenties van de acties van brandslachtoffers bij de meeste empirische
studies naar het menselijk gedrag bij brand. Hierdoor is niet bekend op welke
wijze en in welke mate informatie uit/in de omgeving intervenieert met het
menselijk gedrag. Mensen baseren hun acties namelijk op percepties bij een
bepaalde situatie. Voor gebouwontwerpers is het dan ook van belang te ontdekken
waarom mensen bij het horen van een ontruimingssignaal niet vluchten,
en waarom mensen een bepaalde route nemen en niet een andere.
Het onderzoek waarbij de factor mens wel een hoofdrol speelt, is daarentegen
niet toegepast op onderwerpen op het gebied van brandveiligheid. Zo
is vanuit de psychologie onderzoek gedaan naar het geloof in eigen kunnen
in relatie tot het succesvol volbrengen van een taak. Het geloof in eigen kunnen
is waarschijnlijk ook van invloed op de beslissingen die mensen nemen
in noodsituaties. De theorie is echter nog niet getest op noodsituaties. Verder
is uitvoerig onderzoek gedaan naar wayfinding, maar slechts enkele van
deze onderzoeken lijken gericht te zijn op de architectonische beoordeling
van vluchtende personen, de invloed van brandveiligheidsvoorschriften en
de toepassing voor fire safety engineering. De betreffende onderzoeken hebben
echter uitgewezen dat wayfinding in gebouwen zeer problematisch kan zijn.
De gedragsexperimenten en de uitgebreide studies naar het menselijk gedrag
bij werkelijke branden in grote gebouwen en woongebouwen hebben dan
ook voor gebouwontwerpers niet de gewenste informatie opgeleverd om een
brandveilig gebouw te kunnen ontwerpen.