Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

De omgevingsfactor: het gebouw 219
De vragen voor onderzoek naar wayfinding bij brand zouden zich kunnen
richten op de invloed van de huidige uitvoering van vluchtrouteaanduidingen
op de routekeuze, de invloed van innovatieve vluchtrouteaanduidingen op de
routekeuze en de motieven, drijfveren en perceptie van vluchtende personen
ten aanzien van de routekeuze. Kortom: waarom kiezen mensen bij brand voor
een bepaalde vluchtroute?
Beschouwing: nooduitgangen en gangen
In het huidige beleid ligt de nadruk bij uitgangen vooral op de doorstroomsnelheid
per uitgangsbreedte, de draairichting en de minimale afstand tussen twee
uitgangen wanneer meer dan één uitgang noodzakelijk is. Bij de invoering van
het Bouwbesluit 2003 is discussie ontstaan over de doorstroomsnelheid van
uitgangen. De discussie richt zich op de vraag of de doorstroomsnelheid in
berekeningen gesteld kan worden op 90 personen per meter uitgangsbreedte
per minuut of op 135 personen. De wetenschappelijke onderbouwing van deze
waarden lijkt minder relevant te zijn. Al in 1949 is geconstateerd dat de aanname
van 90 personen per meter 106 uitgangsbreedte niet wetenschappelijk
onderbouwd is. Verder is toen ook al geconstateerd dat onvoldoende kennis
leidt tot niet geheel verantwoorde eisen door de autoriteiten. Bijna zestig jaar
geleden is gesteld dat de gouden handregels voor de berekening van uitgangen,
trappen en andere vluchtwegen moeten plaatsmaken voor meer wetenschappelijk
verantwoorde berekeningsmethodes. Helaas moet geconstateerd
worden dat de tijd in dat opzicht bijna zestig jaar lijkt te hebben stilgestaan.
Diverse onderzoekers, onder wie Fruin, Pauls, Nelson en MacLennan, stellen
dat de doorstroomsnelheid van (nood)uitgangen ongeveer 1 persoon per
meter per seconde is, dat is 60 pers/m/min. Deze waarde ligt veel lager dan
de optimistischere waarden van 90 pers/m/min en 135 pers/m/min zoals die
in de Nederlandse regelgeving worden gehanteerd.
Een pragmatische oplossing voor het gebruik van nooduitgangen in geval van
brand zou zijn om de nooduitgangen ook in het normale gebruik als in- en
uitgang te gebruiken. Er is namelijk geconstateerd dat mensen bij brand vooral
de normale uitgang kiezen; dat is veelal de deur waardoor ze het gebouw zijn
binnengekomen. Uit de literatuur kan echter niet opgemaakt worden of de
voorgestelde pragmatische oplossing echt werkt. De reden hiervan is dat tot
nu toe niet of nauwelijks onderzoek is gedaan naar de vraag waarom mensen
niet via een (onbekende) nooduitgang vluchten maar via een bekende uitgang.
In nadere studies naar wayfinding zouden de intenties, motieven en perceptie
106. Ook voor 135 personen per meter uitgangsbreedte is geen overtuigende wetenschappelijke
onderbouwing.