Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Denkkaders voor brandveiligheidsbeleid en zelfredzaamheid bij brand 99
antwoorde berekeningsmethodes. Hiertoe is niet alleen een nadere studie van dit onderwerp
noodzakelijk, doch tevens vele proefnemingen, die de werkelijkheid zoveel mogelijk moeten
benaderen.’
Helaas is de gouden handregel van 1,10 meter per 100 personen nog steeds
van kracht en bovendien voor bepaalde situaties vervangen door een andere,
nog optimistischere gouden handregel van 135 personen per meter uitgangsbreedte.
De roep om wetenschappelijk verantwoorde berekeningsmethodes is
nog steeds niet beantwoord. De ontwikkeling van het brandveiligheidsbeleid
lijkt in dat opzicht al bijna zestig jaar stil te staan. Ook is vanuit het beleid
nauwelijks ingegaan op de uitgesproken indruk dat onvoldoende kennis van
de invloedsfactoren op de ontvluchtingsmogelijkheden leidt tot ‘niet geheel
verantwoorde eisen’. Immers, hiervoor, en ook in deel 3 van deze publicatie,
zijn meerdere voorbeelden genoemd die de indruk niet kunnen ontkrachten,
maar juist versterken.
Ook voor de zelfredzaamheid van mensen bij brand zijn de aannames en uitgangspunten
niet geheel juist. Voorheen werd vanuit de brandpreventie ‘zelfredzaamheid’
gezien als een onveranderlijke eigenschap van een persoon.
Sime (1991) stelt daarentegen dat de mate van zelfredzaamheid van een persoon
gedurende het vluchtproces kan variëren en afhangt van de omgevingscondities
waarin de persoon zich bevindt [Sime, 1991]. De mate van zelfredzaamheid
is daarmee niet alleen afhankelijk van de persoonlijke kenmerken
of het gebruikstype van het gebouw waarin de persoon zich bevindt. Ook het
gebouwontwerp kan van invloed zijn op de mate van zelfredzaamheid.
Zo kan een slecht ontworpen of ongunstig gesitueerde nooduitgang leiden tot nietzelfredzaamheid.
Uit incidentevaluaties blijkt namelijk dat sommige dodelijke
slachtoffers achter gesloten nooduitgangen zijn aangetroffen. Ook de effecten van
brand, zoals rook, hitte en toxische gassen, kunnen tot situaties leiden waarbij het
voor de aanwezige personen niet mogelijk is zichzelf in veiligheid te brengen [Sime,
1991]. Rookontwikkeling in de vluchtroute leidt volgens onderzoeken van Bryan
en Wood tot een verminderde mobiliteit van personen die hiervan gebruikmaken
[Tong & Canter, 1985]. Verder is uit incidentevaluaties gebleken dat sociale factoren
bepalend zijn bij de besluitvorming, voordat een ontvluchting wordt opgestart.
Met name de acties van het gebouwpersoneel in geval van een calamiteit blijken
het gedrag van het publiek te beïnvloeden [Sime, 1991].
Uit incidentevaluaties blijkt bovendien dat méér mensen niet in staat zijn om
zichzelf te redden dan voorheen werd aangenomen. Uit studies naar de ontvluchting
uit de torens van het World Trade Centre in New York in 1993 en
2001 [Bukowski, 2005; Averill e.a., 2007] is bijvoorbeeld gebleken dat meerdere
mensen, gewoonlijk aangemerkt als ‘gemiddeld mobiel’, problemen hadden