Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

De omgevingsfactor: het gebouw 199
Dit onderscheid in categorieën is door andere onderzoekers bevestigd. Gärling
e.a. (1983) en Seidel (1982) voegen daar een vijfde categorie aan toe, te weten
[Raubal en Egenhofer, 1998]: bekendheid met het gebouw.
Lange tijd is de bekendheid van de aanwezigen met het gebouw gezien als
de belangrijkste factor in het vluchtproces [Gwynne e.a., 2001]. De bekendheid
met het gebouw wordt beïnvloed door persoonlijke ervaringen en door
externe factoren, zoals routeaanduiding en de begeleiding door andere aanwezigen
en de bedrijfshulpverleningsorganisatie. Persoonlijke ervaringen kunnen
ervoor zorgen dat de persoon erg bekend is met het gebouw, maar kunnen
ook leiden tot selectieve kennis van het gebouw, waardoor alternatieve vluchtroutes
genegeerd worden [Gwynne e.a., 2001]. Verder kan bekendheid met
het gebouw ertoe leiden dat mensen pas erg laat beginnen te vluchten. Bryan
en Wood [in: Tong & Canter, 1985] concluderen bijvoorbeeld dat mensen die
weten dat er een vluchtroute aanwezig is, geneigd zijn te blijven in plaats van
te vluchten. De reden hiervoor is dat mensen die bekend zijn met de lay-out
van het gebouw zich minder bedreigd voelen door de brand.
De bekendheid met het gebouw kan vanuit het perspectief van wayfinding
worden opgevat als de mate waarin de lay-out van het gebouwontwerp voor
de aanwezigen te begrijpen is [Gwynne e.a., 2001]. Het inzicht in de lay-out van
een gebouw, ofwel de basis voor oriëntatie, is meer gebaseerd op kennis over
de aansluitingen tussen aangrenzende ruimten dan op kennis van de plattegrond
van het gehele gebouw. De bekendheid met het gebouw is daarmee
complexer dan in eerste instantie werd gedacht [Gwynne e.a., 2001].
Aanwezigen in een gebouw die bij ontvluchting een andere route moeten
gebruiken dan de route waarmee ze bekend zijn, of waarlangs ze het gebouw
zijn binnengekomen, kunnen problemen krijgen met wayfinding. Het gemak
van wayfinding is volgens Arthur en Passini afhankelijk van het gebouwontwerp,
met name van de architectonische vormgeving, het circulatieplan en het
interieurontwerp. Het gemak van wayfinding is ook afhankelijk van de persoonlijke
capaciteit om in gedachten een voorstelling van de ruimte te maken
en om deze voorstelling te gebruiken tijdens de besluitvorming [SFPE, 2002].
Mensen zijn doorgaans goed in de toepassing van persoonlijke wayfindingstrategieën
bij het vinden van de weg. 99 Wanneer het ruimtelijk inzicht van de
betreffende persoon beperkt is, wordt gebruikgemaakt van verbale kwaliteiten
en vice versa [Raubal & Egenhofer, 1998].
99. In normale situaties.