Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

98 Zelfredzaamheid bij brand
Ook blijken de uitgangspunten voor de voorschriften niet volledig te zijn.
In het Bouwbesluit wordt bijvoorbeeld door middel van de ‘rookgetallen’ van toegepaste
materialen wel ingegaan op de effecten van rook op het zicht tijdens de
ontvluchting, maar niet op de effecten van de hitte, (toxische) verbrandingsgassen
en/of rook op de fysieke en psychische conditie van mensen tijdens brand.
Zo is de loopsnelheid van mensen die blootgesteld worden aan de effecten van
brand lager dan de loopsnelheid zoals verkregen uit loopexperimenten in normale
omgevingscondities [Frantzich, 1994; Isobe e.a., 2004; Nagai e.a., 2004]. Bovendien
kiezen mensen die blootgesteld worden aan de effecten van brand mogelijk een
andere vluchtroute dan de kortste vluchtroute [Frantzich, 1994; SFPE, 2002]. Verder
is de wetgeving voor vluchtroute- en nooduitgangaanduidingen gericht op het
zicht bij normale condities. Hierbij is geen rekening gehouden met vermindering
van het zicht door rook [Ouellette, 1993; Proulx e.a., 2000]. Het Bouwbesluit maakt
bovendien geen onderscheid tussen meerdere brandkrommen en brandscenario’s.
Met name de voorstelbare brandscenario’s, met daarin opgenomen het menselijk
gedrag in gebouwen, zouden de basis moeten vormen voor de te nemen brandveiligheidsmaatregelen
in een gebouw.
Andere voorschriften, waarvoor in het beleid veel aandacht is, lijken nauwelijks
van invloed te zijn op de overlevingskans.
Zo vluchten mensen doorgaans via de bekende weg, en nauwelijks via nooduitgangen
[Sandberg, 1997; Graham & Roberts, 2000; Benthorn & Frantzich, 1996]. Verder
zijn mensen zich bij een ontvluchting niet of nauwelijks bewust van de aanwezigheid
van groene vluchtrouteaanduidingen in het gebouw [Ouellette, 1993; Johnson,
2005]. Al in 1949, op een symposium over brandbeveiliging onder auspiciën van de
toenmalige Rijksinspectie Brandweerwezen van het ministerie van Binnenlandse
Zaken, ontstond er discussie over het punt om vluchtwegen (en nooduitgangen) zo
te maken dat ze als normale uitgang gebruikt konden worden [Meenhorst, 1949].
Verder werd op het symposium, bijna zestig jaar geleden, een betoog gehouden
over de benodigde uitgangsbreedte. Hierbij werd de Amsterdamse gouden handregel
van ten minste 1,10 meter per 100 personen (ongeveer 90 personen per meter)
vergeleken met Franse, Duitse, Engelse en Amerikaanse voorschriften voor de uitgangsbreedte.
De conclusie van het betoog van Meenhorst (1949) luidde als volgt:
‘Met name ontbreken de gegevens, die als basis moeten dienen voor het vaststellen der
ontruimingstijden, die van zo grote invloed zijn op het aantal en de breedte der uitgangen.
Voorts hebben wij de indruk, dat onvoldoende kennis van de factoren, die op het bepalen
der ontvluchtingmogelijkheden van invloed kunnen zijn, er veelal toe leiden, dat niet geheel
verantwoorde eisen door de autoriteiten worden gesteld. De veelvuldig door de brandweren
toegepaste gouden handregels voor de berekening van uitgangen, trappen en andere
vluchtwegen, dienen naar onze opvatting plaats te maken voor meer wetenschappelijk ver-