Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

190 Zelfredzaamheid bij brand
nooduitgangen die afgesloten waren. Zowel bij de meest fatale branden in de
VS als in Nederland was in veel gevallen sprake van een zeer snelle brandontwikkeling.
Bij de Nederlandse branden was bovendien in zes van de twaalf
gevallen sprake van branduitbreiding via het trappenhuis, waardoor ontvluchting
via het hoofdtrappenhuis niet meer mogelijk was. Verder was in de
Nederlandse situatie in alle gevallen sprake van het onbruikbaar raken van de
vluchtroute als gevolg van rook en hitte en waren in de helft van de gevallen
deuren afgesloten waardoor mensen in een fuik terechtkwamen.
Fatale branden komen voornamelijk in woningen voor. In Australië overlijdt
driekwart van de slachtoffers tijdens de slaap. In Nederland is slechts van één
jaar (2003) informatie bekend over de omstandigheden van de dodelijke slachtoffers
van woningbranden. Uit deze summiere gegevens is naar voren gekomen
dat meer dan de helft van de slachtoffers slapend is omgekomen. Verder
was meer dan een kwart van de doden in 2003 onder invloed van drank of
drugs. Wanneer brand ontstaat in gestoffeerd meubilair (bankstellen, stoelen,
bedden) is de kans groot (35-51%) dat de aanwezigen de brand niet overleven.
Nadat in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten regelgeving is ingevoerd
voor de brandvertragendheid van gestoffeerd meubilair, is het aantal slachtoffers,
zowel doden als gewonden, bij woningbranden sterk gedaald.
Verder komen fatale branden wereldwijd vooral voor in bijzondere woongebouwen,
zoals in Nederland in cellencomplexen en verzorgingstehuizen, in
hotels en in bijeenkomstgebouwen met een hoge bezettingsdichtheid, zoals
cafés, nachtclubs, (metro)stations, vliegterminals en voetbalstadions. Bij fatale
branden in bijeenkomstgebouwen zijn (is) met name de (combinatie van) de
volgende factoren bepalend voor de fataliteit:
– hoge bezettingsdichtheid;
– aanwezigheid van brandbare versieringen (aan de wanden en het plafond);
en
– niet-beschikbare nooduitgangen.
Daarbij komt dat in bijeenkomstgebouwen de aanwezigen soms onder invloed
kunnen zijn van alcohol en/of drugs. Alcohol, drugs en narcotica hebben een
negatief effect op de opmerkzaamheid, waardoor de reactietijd nog langzamer
is dan wanneer de aanwezigen een hoge mate van opmerkzaamheid hebben.
Uit recente studies naar de ontvluchting uit hoge kantoorgebouwen (waaronder
de evaluatie van de WTC-ramp van 9/11) komt naar voren dat wanneer
een gebouw volledig bezet is, de verplaatsingssnelheid doorgaans langzaam
is. In (zeer) hoge gebouwen is het zeer aannemelijk dat veel van de aanwezigen
voorafgaand aan een ontvluchting nooit gebruik hebben gemaakt van
de trappen. Verder blijken méér mensen fysieke beperkingen te hebben – met