Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

De omgevingsfactor: het gebouw 209
De Britse onderzoeker Withington heeft een experiment uitgevoerd met ‘sissende’
geluidsbakens in een mockup van een passagiersschip [Boer, 2003]. Bij het experiment
bleek 90% via de vluchtdeur met geluidsbaken te vluchten. De Nederlandse
onderzoeker Boer heeft deze ‘sissende geluidsbakens’ in 2002 getest in een verkeerstunnel.
Uit een proef door Boer bleek slechts 20% van de proefpersonen zich
naar de vluchtdeur te begeven. De rest wilde via de rijbaan de tunnel uit vluchten.
Wanneer de proefpersonen vooraf een korte uitleg kregen (‘er zijn geluidsbakens
boven de vluchtdeuren’), vluchtte 69% via de vluchtdeuren.
Geluidsbakens die zichzelf uitleggen, geven een beter resultaat. Boer (2003) constateert
naar aanleiding van een experiment met dergelijke geluidsbakens in een
verkeerstunnel dat 85% van de 78 proefpersonen regelrecht op de dichtstbijzijnde
vluchtdeur afliep, één persoon nam de volgende deur. Om bij de vluchtdeuren te
komen moesten de enigszins gespannen proefpersonen de ‘veilige’ wand loslaten
en de rijbaan oversteken. Het geluid overtuigde de mensen om over te steken. Het
geluidssignaal betrof een herhalend patroon van een dubbele gongslag, de uitgesproken
tekst ‘exit here’ of ‘uitgang hier’, stilte, dubbele gongslag, enzovoorts. De
proefpersonen waren tussen de 18 en 75 jaar oud, gemiddeld 36,4 jaar. 6% was 18
of 19 jaar oud, 42% was twintiger, 17% was dertiger, 14% was veertiger, 10% was
vijftiger en 10% was 60 jaar of ouder [Boer, 2003].
Andere innovatieve methodes voor vluchtrouteaanduiding in gebouwen zijn
bijvoorbeeld fotoluminescente pictogrammen in vloeren en op wanden en
stroboscopische lichtbakens bij vluchtdeuren. Ook kunnen led-lichtslangen in
vloeren en wanden met een dynamisch verlichtingspatroon (lopende lichten),
zoals toegepast in vliegtuigen, mogelijk effectief zijn. In de literatuur is echter
geen informatie aangetroffen over de effectiviteit van dergelijke innovatieve
vluchtrouteaanduidingen bij ontvluchting uit gebouwen.
7.3.2 Uitgangen
De keuze voor een bepaalde uitgang wordt veelal beïnvloed door de bekendheid
van de persoon met het gebouw, de beschikbaarheid van uitgangen, de
toegankelijkheid van de route naar de uitgang en de mate van complexiteit
van deze route [O’Connor, 2005; SFPE, 2003].
Uit experimenten door Sime (1995) en Sandberg (1997) is gebleken dat mensen de
neiging hebben de uitgang te gebruiken waarmee zij bekend zijn in plaats van
de dichtstbijzijnde, tenzij personeel opdracht geeft een andere specifieke uitgang
te gebruiken [Sandberg, 1997; Graham & Roberts, 2000]. De bekendheid met het
gebouw kan daarmee een negatieve invloed hebben op de overlevingskans, aangezien
mensen kiezen voor de bekende route en andere routes negeren, die mogelijk
korter of veiliger zijn [Gwynne e.a., 2001].