Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

198 Zelfredzaamheid bij brand
Aanwezigen in gebouwen moeten in staat zijn zich te oriënteren en snel onbekende
bestemmingen te kunnen vinden [Sime, 2001]. Er is uitvoerig onderzoek
gedaan naar wayfinding zoals in parkeergarages, winkelcomplexen, ondergrondse
ruimten, ziekenhuizen en terminals bij vliegvelden. Maar slechts
enkele van deze onderzoeken lijken gericht te zijn op de architectonische
beoordeling van vluchtende personen, de invloed van brandveiligheidsvoorschriften
en de toepassing voor fire safety engineering. De betreffende onderzoeken
hebben echter uitgewezen dat bepaalde architectonische constructies,
ruimtelijke verbindingen en bepaalde lay-outs van gebouwen verwarrend zijn
en onnodige druk leggen op mensen die gebruikmaken van deze gebouwen
[Sime, 2001].
Volgens Raubal en Egenhofer (1998) zijn er bij wayfinding twee factoren van
cruciaal belang:
– keuzes;
– aanwijzingen.
Deze twee factoren kunnen bepaald worden door gebruik te maken van de
perceptie en kennis van de personen die de weg moeten vinden. Johnson
(1987) [Raubal & Egenhofer, 1998] stelt dat mensen zogeheten image schemata
gebruiken om een omgeving te begrijpen. Dit zijn terugkerende mentale patronen
die mensen helpen om een ruimte te structureren. Deze mentale patronen
zijn op zichzelf ook zeer gestructureerd en gebaseerd op eerdere ervaringen
van de betreffende persoon. Bij besluitvorming op basis van image schemata
wordt gefocust op de essentiële aspecten in een ruimte en worden processen
ondersteund zoals die bij het ‘logisch redeneren’ plaatsvinden. Mensen denken
doorgaans op basis van ‘logisch redeneren’. Kuipers (1978) [Raubal e.a.,
1997] definieert de ‘ruimtelijke kennis op basis van logisch redeneren’ als de
kennis over de fysieke omgeving die verkregen en gebruikt wordt, over het
algemeen zonder geconcentreerde inspanning te leveren, om routes van de
ene ruimte naar de andere te vinden en te volgen en om de relatieve positie
van deze ruimten te bewaren en opnieuw te gebruiken.
Weisman (1981) [Raubal & Egenhofer, 1998] onderscheidt vier categorieën van
omgevingsvariabelen die de wayfinding beïnvloeden:
– visueel bereik;
– mate van architectonische differentiatie; 98
– gebruik van bewegwijzering en locatieaanduiding;
– indeling van de plattegrond.
98. Hiermee wordt gedoeld op de aanwezigheid van unieke gebouwkenmerken die bij de oriëntatie
gebruikt kunnen worden.