Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

78 Zelfredzaamheid bij brand
Brandveiligheidsbeleid lijkt hierop geen uitzondering te zijn. Het succes van
het oorspronkelijke brandveiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van
stadsbranden heeft erin geresulteerd dat de bijna geheel verwoestende stadsbranden
nog maar zeer incidenteel voorkomen. De laatste stadsbrand na de
vuurwerkexplosie in Enschede in 2000 is de enige brand in de twintigste eeuw
die wat betreft de schade vergelijkbaar is met de stadsbranden in de middeleeuwen.
In figuur 3.2 zijn het (cumulatieve) aantal grote branden weergegeven
voor de periode 1284 tot heden. In de figuur is op twee momenten een duidelijke
daling van het gemiddeld aantal stadsbranden per 100 jaar zichtbaar.
Deze twee momenten corresponderen met twee belangrijke keerpunten in de
geschiedenis van het brandveiligheidsbeleid. Het eerste keerpunt is de organisatie
en oefening van de brandbestrijding in de periode na 1750. Vanaf dat
moment werd in plaatselijke brandreglementen vastgelegd wie de leiding had
over de brandbestrijding en dat minstens eenmaal per jaar geoefend moest
worden met het gebruik van de handbrandspuit. Het tweede keerpunt is de
invoering van de Woningwet, waarin de (bouwkundige) kwaliteitseisen voor
woningen werden vastgelegd.
In de periode van 1284 tot 1750 vonden stads- en dorpsbranden gemiddeld 26,6
maal per 100 jaar plaats. Na de invoering van de georganiseerde en ge oefende
brandbestrijding na 1750 daalde het aantal grote branden tot gemiddeld 16,4
per 100 jaar (periode 1750-1902). Na de invoering van de Woningwet in 1902
daalde het aantal stads- en dorpsbranden verder naar gemiddeld 8,5 branden
per 100 jaar. Er vond niet alleen een daling van het aantal grote branden
plaats, ook de schade werd beperkt van gehele steden in de middeleeuwen tot
enkele tientallen woningen in de twintigste eeuw. Dit wekt de indruk dat het
beleid op het gebied van organisatie en oefening van de brandbestrijding en
op het gebied van bouwkundige brandveiligheid effect heeft. Toch valt niet
met zekerheid vast te stellen of de twee genoemde keerpunten de belangrijkste
factoren zijn geweest voor het huidige brandveiligheidsniveau in Nederland.
Andere factoren, waaronder de opkomst van communicatiemiddelen zoals de
telefoon en de opkomst van elektriciteit, waardoor het gebruik van open vuur
minder gebruikelijk werd, zijn mogelijk ook belangrijke invloedsfactoren op
de brandveiligheid.
Omdat tegenwoordig de kans op een zeer grote brand erg klein is, is het brandveiligheidsbeleid
ook vatbaar voor symbolisch beleid. Een voorbeeld van een
symbool van brandveiligheid zijn de vluchtrouteaanduidingen.
Beleidsmakers en -handhavers hebben veel aandacht voor de kleur, het pictogram
en de locatie van vluchtrouteaanduidingen (de groene nooduitgangbordjes). Dit
is technisch, tastbaar, duidelijk en eenvoudig te realiseren. Maar uit incidenteva-