Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Bijlage 2: Incidentverslagen 281
Tabel B26 Overzicht van stadsbranden (1431-1534)
Stad/dorp Jaar Schade (en nieuw beleid na de brand)
Utrecht 1431 In een buitenwijk brak een brand uit die ook naar de binnenstad oversloeg.
Het gebied Kleine Zand werd verwoest, met het klooster Jeruzalem dat naast
de Waard en het Gerecht van Laurentius (van de bontwerkers) lag [Buisman,
2000]. Ook in 1402 werd Utrecht getroffen door een stadsbrand.
Gouda 1438 Stadsbrand [Buisman, 2000]. Vijf huizen bleven behouden [15].
De eerste stadsbrand was in 1361.
Hattem 1438 Stadsbrand [Buisman, 2000].
Arnhem 1440 Stadsbrand [Buisman, 2000]. Op 7 en 10 april 1419 vond al tweemaal eerder
in Arnhem een stadsbrand plaats.
Oldenzaal 1447 Vuurzee [Buisman, 2000].
Amsterdam 1452 Drie kwart van de stad ging verloren [26]. Als oorzaak werd een ‘ongeluk’
aangegeven. Op 31 mei vaardigde Keizer Karel V een ordonnantie uit, waarin
het bouwen met hout en rieten daken verboden werd. Aan de naleving werd
weinig de hand gehouden [Koppers, 2007]. In Amsterdam vond in 1280
(belegering), 1304 (belegering), 1421, 1452, (twee maal in) 1597 (10 juni en
22 oktober), 1679 en 1858 een stadsbrand plaats.
Tholen 1452 Grote stadsbrand [27].
Dordrecht 1457 Grote stadsbrand [28]. De eerste stadsbrand was in 1338.
Zaltbommel 1462 Stadsbrand [18]. Zaltbommel werd in 1319, 1368, 1462, 1503 en 1542
getroffen door een stadsbrand [3].
Den Bosch 1463 Duizenden huizen zijn in vlammen opgegaan [Buisman, 1998]. In 1419 was
een deel van Den Bosch al eerder door brand verwoest.
Monnickendam 1499 Van de 500 huizen gingen er 400 in vlammen op [2]. In 1513 en 1515 vond
opnieuw een stadsbrand plaats.
Harderwijk 1503 Het helse vuur verslond honderden mensen [Buisman, 1998]. De tweede
grote brand vond in 1528 plaats.
Zaltbommel 1503 In 1503 had hertog Karel de stad nieuwe rechten gegeven om de opbouw te
bespoedigen en hij stond erop om de daken te bedekken met leien of dakpannen.
Door de speling van het lot en onvoorzichtigheid vatte de stad in 1524
desondanks weer vlam. Het duurde vaak een hele tijd voordat een stad weer
opgebouwd was na een brand. Het ontbrak de mensen aan geld en bouwmaterialen
[3]. Zaltbommel werd in 1319, 1368, 1462, 1503 en 1542 getroffen
door een stadsbrand [3].
Monnickendam 1513 Op de Grote Kerk en zes huizen na verbrandde de gehele stad. Hierna gold
een verbod op het bouwen van woonhuizen met houten gevels en rieten daken
[2]. Ook in 1499 en 1515 vond een stadsbrand plaats in Monnickendam.
Monnickendam 1515 Opnieuw werd het stadje getroffen door een zeer grote brand [Broeshart,
1980]. Eerder vond in 1499 en 1513 al een stadsbrand plaats.
Enschede 1517 Vrijwel geheel verwoest (houten huizen). Alleen de beide stadspoorten, de
kerk en de resten van het oude kasteel waren van steen en bleven overeind.
Na de brand werd de stad weer op de traditionele manier opgebouwd, zodat
het brandgevaar bleef [6]. Enschede is in 1431, 1517, 1750, 1862 en 2000
(deels) verwoest door brand.
Doetinchem 1527 Grotendeels verwoest [Buisman, 1998].
Harderwijk 1528 Tweede grote brand [Buisman, 1998]. De eerste grote brand was in 1503.
Breda 1534 Driekwart van de stad ging in vlammen op [Buisman, 1998]. Veel kloostergebouwen
brandden af. Hoewel de kerk enkele malen in brand vloog, bleef die
samen met de dormter (slaapvertrekken) gespaard [29].