Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

Zelfredzaamheid bij brand in breder perspectief 81
Al eerder heeft Helsloot (2006) laten zien dat ook de aanbevelingen na de Cafébrand
in Volendam een hoog symbolisch karakter hadden [Helsloot, 2006].
In Nederland zijn de uitgebreide lijsten met actiepunten fraaie voorbeelden van de
noodzaak om duidelijk te maken dat er veel zal gaan veranderen na een crisis. Na
een eerste positieve, maar noodzakelijkerwijs procesmatige voortgangsrapportage
verdwijnt het precieze inzicht in de uitvoering ervan snel. Voor de 24 actiepunten
uit het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de Cafébrand in Volendam die
betrekking hebben op de handhaving van de brandveiligheid, is in 2006 een analyse
gemaakt. Daaruit blijkt dat voor ruim de helft er geen of slechts een marginale
uitvoering aan gegeven is [Helsloot, 2006].
Wat het meest opvalt aan de casus Volendam is het onopgemerkt verschuiven
van de richting van de ingezette verbeteringen naar een richting die niets meer te
maken heeft met het oorspronkelijke probleem. De Vuurwerkramp in Enschede
werd door media en publiek toch vooral beschouwd als een proactief falen van
de overheid (‘Waarom bouwt men een vuurwerkopslag in een woonwijk?’). In de
publieke perceptie was de Cafébrand in Volendam echter het gevolg van brandpreventief
falen van de overheid (‘Waarom heeft de gemeente een dergelijke wantoestand
jaren laten voortbestaan?’). In de reactie van de verschillende overheden,
zoals in het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de Cafébrand, staat dan ook
een intensivering van de handhaving brandveiligheid centraal. De oorzaken van het
handhavingstekort op het domein brandveiligheid werden onder andere door de
commissie-Alders gezien in het gebrek aan expertise en het gebrek aan capaciteit
[Helsloot, 2006].
Bijzonder is echter dat zowel Rijk als gemeenten vooral hebben ingezet op vergunningverlening,
namelijk de zogenoemde inhaalslag gebruiksvergunningen. Het
al dan niet hebben van een gebruiksvergunning staat echter los van het gebruik
van zeer brandbare plafondversiering die de oorzaak van de Cafébrand was. Nu
de inhaalslag gebruiksvergunningen grosso modo is afgerond op kosten van de
vergunningaanvragers, blijken er bij de overheid geen middelen beschikbaar voor
controle en handhaving ervan [Helsloot, 2007].
Op rijksniveau bestaat het voornemen om de gemeentelijke bouwverordeningen,
waarin de noodzaak en invulling van gebruiksvergunningen zijn geregeld,
te laten vervangen door een AMvB Gebruiksbesluit.
Vanwege de AMvB zal alleen in bijzondere gevallen of bij grote risico’s een gebruiksvergunning
noodzakelijk zijn [Helsloot, 2006]. Bij het wegvallen van naar schatting
80% van de vergunningenopgave komt volgens de minister capaciteit vrij voor
de controle en zorg voor naleving van de gebruiksvoorschriften. Een belangrijke
kanttekening hierbij is dat de capaciteit voor vergunningverlening gefinancierd