Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

74 Zelfredzaamheid bij brand
Toch was niet overal voldoende geld en bouwmaterialen aanwezig, waardoor
sommige steden na een stadsbrand weer op de traditionele wijze werden
opgebouwd.
Bij de eerste grote stadsbrand in Gouda in 1361 brandde bijna de gehele stad af. De
stad werd weer hoofdzakelijk van hout en met strooien daken opgebouwd [Buisman,
2000]. In 1438 brandde bijna geheel Gouda opnieuw af [Buisman, 2000; 6].
Bij de tweede 46 grote stadsbrand in Enschede in 1517 werd de stad, bestaande
uit voornamelijk houten huizen, vrijwel geheel verwoest. Alleen de beide stadspoorten,
de kerk en de resten van het oude kasteel waren van steen en bleven
overeind. Na de brand werd de stad weer op de traditionele manier opgebouwd,
zodat het brandgevaar bleef [6]. In 1750 [Buisman, 2006] en 1862 [7; 6] brandde de
stad opnieuw af. Pas na de grote stadsbrand in 1862 werd het bouwen van houten
woningen gestaakt [6]. In 2000 werd Enschede opnieuw getroffen door een
stadsbrand als gevolg van een ontploffing in een vuurwerkbedrijf. Hierbij werd
een gehele woonwijk verwoest [8]. Na de Vuurwerkramp werd het Vuurwerkbesluit
van kracht.
Ook in het buitenland werd de noodzaak voor brandpreventie veelal duidelijk
na een grote brand.
Zo werden na de grote stadsbrand in Londen in 1666 brandveiligheidsvoorschriften
voor woningbouw opgesteld. De vijf dagen aanhoudende brand verwoestte
uiteindelijk onder harde wind meer dan 13.000 woningen, kerken en andere gebouwen
[Goudsblom, 2001; Schoonbaert, 1997].
De huidige brandveiligheidsvoorschriften in New York kennen hun oorsprong in
de voorschriften die de Nieuw-Nederlandse directeur-generaal Peter Stuyvesant
in 1648 heeft vastgesteld voor toenmalig Nieuw-Amsterdam [NYC Fire Museum,
2003]. Stuyvesant verbood de nieuwbouw van houten schoorstenen en verplichtte
huiseigenaren de schoorsteen regelmatig te vegen. Wanneer toch brand ontstond,
kregen de eigenaren van gebouwen waarin een brand ontstond een boete, ongeacht
de oorzaak van de brand. Toen in 1664 de Britten de stad in handen kregen,
veranderde de naam van de stad, maar de brandveiligheidsvoorschriften bleven
van kracht. Ruim een eeuw later, in 1776, leidde een kleine brand in een herberg
vanwege hevige noordenwind tot de verwoesting van een kwart van de stad [NYC
Fire Museum, 2003]. Toen in 1860 een brand in een appartement leidde tot twintig
dodelijke slachtoffers, werden de bestaande bouwvoorschriften van New York uitgebreid
gereviseerd en aangescherpt [9].
46. De eerste stadsbrand was in 1431.