Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

160 Zelfredzaamheid bij brand
doen? Daarnaast is de mate van voorbereiding op onverwachte gebeurtenissen
van belang. Verder is het afhankelijk van de cultuur hoe er wordt gereageerd
op bijvoorbeeld aanwijzingen van autoriteiten en hoe men staat tegenover de
opvolging van alarmsignalen [Sillem, 2005].
In het algemeen zijn mensen in geval van brand rationeel en nemen zij beslissingen
op basis van de op dat moment beschikbare informatie [Proulx, 2007].
Gedurende het incident gedragen mensen zich relatief kalm en beheerst.
Recente studies naar de ontvluchting uit hoge kantoorgebouwen (waaronder
de evaluatie van de WTC-ramp van 9/11) hebben bijvoorbeeld aangetoond dat
mensen tijdens een ontvluchting niet rennend vluchten en dat er ook geen
sprake is van groot tumult. Het trauma komt pas na de gebeurtenis, wanneer
men terugdenkt aan wat er allemaal had kunnen misgaan en wat men anders
had kunnen doen [Proulx, 2007].
In de literatuur worden een aantal sociale kenmerken genoemd die het gedrag
van mensen bij brand beïnvloeden. De belangrijkste sociale kenmerken zijn
het groepsgedrag en sociale banden, de taakcommitment, de rol en verantwoordelijkheid
van de aanwezigen en de bedrijfshulpverlening. Deze kenmerken
zijn hieronder nader uiteengezet.
Groepsgedrag en sociale banden
Uit incidentevaluaties is naar voren gekomen dat mensen in noodsituaties
de neiging hebben om samen te werken aan de ontwikkeling van een ontvluchtingsstrategie
die gericht is op de redding van allen, in plaats van op
individuele basis te handelen [Cornwell, 2003; SFPE, 2002; Purser & Bensilum,
2001; Proulx, 2007; Galea e.a., 2007b]. Mensen gedragen zich tijdens een ontvluchting
over het algemeen altruïstisch [Proulx, 2007]. Gewonden en mensen
met beperkingen worden geholpen en hevig geëmotioneerde mensen worden
ondersteund door kleine gesprekken en kalmerende opmerkingen als ‘We zullen
het redden’, ‘We zijn er bijna’, et cetera.
Ook kijken mensen doorgaans eerst naar de acties van anderen en reageren zij
dan zoals de mensen in hun directe omgeving reageren. Zodra één persoon
besluit te vluchten, zullen de mensen in de omgeving dit ook doen, waardoor
de personen zich als groep gaan verplaatsen [Cornwell, 2003; SFPE, 2002; Purser
& Bensilum, 2001; Galea e.a., 2007b].
Ongeveer 90% van 250 geïnterviewde overlevenden van de WTC-ramp van 9/11
(New York, 2001) geeft aan dat mensen in de eerste fase van de ontvluchting
(besluitvormingsperiode) groepen vormden [Galea e.a., 2007b]. Slechts 10% is op
eigen initiatief met de werkelijke verplaatsing begonnen.