Zelfredzaamheid bij brand.pdf - VU-DARE Home - Vrije Universiteit ...

56 Zelfredzaamheid bij brand
2.4 De menselijke factor
In hoofdstuk 6 wordt ingegaan op de menselijke factor.
Menselijk gedrag bij brand
Om een brand te kunnen overleven zijn drie strategieën te onderkennen. De
eerste strategie bestaat uit vechten, ofwel het bestrijden van de brand. Als hierbij
adequaat wordt opgetreden, bestaat de mogelijkheid de brand te blussen of
in omvang te beperken. Uit studies in Groot-Brittannië en Australië blijkt dat
driekwart van de woningbranden door de bewoners zelf geblust wordt. De
tweede strategie bestaat uit schuilen en wachten op redding door anderen.
Diverse branden hebben aangetoond dat mensen doorgaans eerder geneigd
zijn door rook te lopen, of zelfs te springen, dan te schuilen en te wachten op
redding. De derde strategie bestaat uit vluchten.
Vluchtproces
Het vluchtproces kenmerkt zich door drie bepalende fasen waarin basisactiviteiten
worden uitgevoerd:
– bewustwording van gevaar door externe stimuli;
– validatie van en reactie op gevaarssignalen;
– verplaatsing naar een veilige omgeving.
Bij de bewustwording van gevaar spelen signalen en aanwijzingen een belangrijke
rol. Over het algemeen lijken mensen een laag niveau van bewustwording
in relatie tot gevaar te hebben. Zo zijn voorbeelden bekend van branden
waarbij mensen zich binnen het visuele bereik van de brandhaard bevonden
en toch doorgingen met de activiteiten waarmee zij bezig waren. Verder hebben
mensen die slapen een bijzonder laag niveau van opmerkzaamheid over
wat er in de directe omgeving gebeurt. De aanwezigheid en de dichtheid van
de rook zijn direct gerelateerd aan de gevaarsperceptie. Mensen lijken echter
moeite te hebben gevaarssignalen op hun juiste waarde te schatten. Verder
blijkt uit diverse evaluaties dat mensen bij onverwachte gebeurtenissen in eerste
instantie vasthouden aan de rolverwachtingen die passen bij de functie
van het gebouw waarin zij zich bevinden, en de signalen en aanwijzigen van
gevaar negeren.
Het proces van besluitvorming van de in een gebouw aanwezige personen in
de periode voor en tijdens een ontvluchting wordt bepaald door de persoonlijke
gedragsreactie op:
– het gedrag van andere personen in de directe omgeving (sociale factoren);
– het gebouwontwerp;
– de omgevingscondities als gevolg van een incident (omgevingsfactoren).