Listy O - Zmartwychwstańcy

19 grudnia. Tego samego wieczora, którego ten list pisałem
mocno się zaziębiłem i musiałem parę dni w łóżku przeleżeć. Od paru
dni już lepiej, a dziś zupełnie dobrze, dzięki Bogu!
Dziś też otrzymałem list Twój mój najdroższy Ojcze Aleksandrze
16 t. m., a przed kilkoma dniami z 11, w którym był list pani
hrabiny de Larochejaquelin. Pięknie dziękuję. Bardzo mnie zdziwiło,
że O. Władysław jeszcze do Paryża nie pojechał. Dodałem do jego
listu już przed tygodniem napisanego, co uważałem za potrzebne
z powodu tego jego opóźnienia.
Proszę się nie dziwować, że O. Michał nie jest kompletny.
I w Paryżu nie zrobią z owsa ryżu. Ale to, co ma dobrego, to ma stąd.
Ma zaś tyle, ile mieć może, oprócz ogłady z doświadczenia pochodzącej,
ale ta przyjdzie. Proszę jemu powiedzieć, że list jego otrzymałem
i za niego mu dziękuję, niech się tymczasem uczy po angielsku
i teologii moralnej, i kazać po polsku. Pyta mnie się, czy to
dobrze Skargę czytać, bo mu to poleciłeś. Proszę powiedzieć, że nigdzie
tak dobrej polszczyzny nie nauczy się i niech pilnie czyta,
a szczególnie niech się stara wejść w ducha tej prawdziwej polszczyzny,
bo mu potrzeba i po polsku się dobrze i lepiej nauczyć.
Co do nowicjuszów, dzięki Bogu, że są wszyscy dobrzy. Zaczynam
od tego oświadczenia, bo nie chciałem zacząć od sprostowania
tego, co w swym liście piszesz i od powiedzenia, czemu żeś się wprzódy
nie spytał, czy dobrze, czy niedobrze? Mianowicie co do Kowalskiego,
pisaliśmy przed jego sprowadzeniem do Koźmiana, aby go
tam na miejscu wybadał, co też uczynił i dobre dał świadectwo. Przy
tym naukowe jego świadectwa dawały nam znać, że w swojej klasie
na 36 uczniów był 3-m. Więc i z moralnej, i z naukowej strony miał
dostateczne, owszem niepospolite polecenie. Chyba nikogo nie przyjmować
na próbę, jeśli takich, nie. To, że się potem coś niepięknego
pokazało, to było fatalne i bez żadnego względu mieliśmy go wyprawić,
tylko nawet O. Leon, który najmocniej był za wyprawieniem,
sam go w domu zatrzymał, żeby się podleczył, bo byłoby to było niemiłosiernym
tak chorego do domu odprawiać w zimę, a oddać do szpitala
mogło się stać dla nas samych kompromitującym. Podczas choro-
135