Listy O - Zmartwychwstańcy

A teraz Ci odpowiem jako brat i przyjaciel raczej, aniżeli jako przełożony
i odważę się Ci powiedzieć, jak uważam Twoje oświadczenie, że
nie jesteś zakonnikiem, ale tylko księdzem świeckim. I tu także wolałbym,
gdybym mógł nic nie mówić i pewno bym nie mówił, gdybym
nie był został zmuszony pisać mego pierwszego listu i tej odpowiedzi,
ale raz zacząwszy już muszę całą moją myśl i całą prawdę, jak ją widzę
wyłożyć. Mnie się zdaje mój drogi Ojcze Józefie, że jesteś w zupełnym
błędzie, kiedy się nie uważasz za zakonnika, ale tylko za księdza
świeckiego. Złożyłeś śluby zakonne, które tym bardziej mam
prawo przypomnieć, że je składałeś na moje ręce w bardzo dla nas
uroczystej chwili, te zaś śluby nie były tymczasowe, jakkolwiek
pierwsza nasza „Reguła” była tymczasowa, te śluby były wieczne.
Dzisiaj wprawdzie uważasz je za tymczasowe, ale mój drogi Ojcze
Józefie sumienie Twoje jest związane przed Bogiem nie według tego,
jak ją sobie wystawiłeś w chwili składania ślubów. A wtedy śmiało Ci
powiadam, że je składałeś bezwarunkowo i uważałeś je za wieczne.
Dam Ci na to nie jeden, ale wiele dowodów. Formuła naprzód była
bez żadnego warunku i ograniczenia. Były proste, stanowcze śluby,
które jeśli bez warunku wyraźnego są uczynione obowiązują na zawsze.
Ten pierwszy dowód juris, teraz następują dowody de facto.
1. Pierwszy fakt jest ten, że kiedy ja złożyłem przełożeństwo,
czy też byłem z niego złożony, a sam Ojciec Józef po odjeździe do
Rzymu O. Hieronima był w Paryżu moim przełożonym, otworzyłem
się przed nim z zamiarem, iż po roku, to jest po upłynięciu pięciu lat,
przez które obowiązywała „Reguła” chciałem Zgromadzenie opuścić
i tylko do tego czasu czekać postanowiłem. Ojciec Józef wytłumaczył
mi wtedy najjaśniej i najsilniej, że „Regułka” jest wprawdzie na
lat pięć, ale śluby są na zawsze. Było to i w spowiedzi i poza spowiedzią.
Takie wystawienie rzeczy wywołało w duszy mojej najżywszą
walkę i opór, ale byłem zwyciężony oczywistością dowodzenia
Ojca Józefa i mimo całego wstrętu, zrobiłem ofiarę Bogu i poddałem
ją zobowiązaniu wieczystemu ślubów. Musiał O. Józef być o tym
dobrze przekonany, kiedy mnie wtenczas przekonał, a pamięć moja
nie może mnie wcale mylić, bo to była jedna z tych chwil w życiu,
63