Listy O - Zmartwychwstańcy

i odpowiedniej Twoim wyobrażeniom mierze, ale postawiłeś coś
podobnego, owszem to samo. Nareszcie z matką ułożyłeś sobie
także z góry, jaki ma być stosunek Twój z nią, w którym ustępując
matce należne jej podług Twego sądu miejsce, sobie naznaczyłeś
drugie, jakie by być powinno, a które w innym rodzaju,
a raczej odcieniu, było jednak ostatecznie tym samym Twoim, co
i wprzódy osobistym stanowiskiem.
Tak się postawiłeś, mój najdroższy Ojcze Leonie, mimowiednie,
chociaż raczej rzekłbym półwiednie, zawsze starając się
w duchu dać temu dobrą intencję i zwrot do Boga, ale to Ci ćmiło
owo drugie pół wiedzy, mogące Ci przynieść jeszcze światło do
rozpoznania się w Twoim stanowisku. Tak się tedy postawiłeś.
Że takie z pewnością było Twoje postawienie się względem Ojca
Michała, na to mam dowody, tak w jego, jak w Twoich listach
i nie potrzebuję obszerniej nad tym się rozwodzić. Co do sióstr
i matki, i bez dowodów jestem pewien, że tak było, bo to wypada
z logicznej odpowiedności raz zabranego stanowiska; jestem pewien
na przykład, żeś względem sióstr, w spowiedziach czuł się
popchnięty, niejako w obowiązku, postawienia się jako nauczyciel,
jako przewodnik i nałożenia swoich zasad, swojego zdania,
swojego tłumaczenia rzeczy. Jestem pewien, że to leżało w usposobieniu,
w gruncie Twej duszy, i samo z siebie wyrywało się
w spowiedzi, niezależnie od tego czy była, czy nie była prawdziwa
tego potrzeba w duszy spowiadającego się, i czy ją widziałeś,
tę potrzebę, obiektywnie że tak powiem, w prawdzie przed Bogiem.
W takim razie najszczęśliwsza rzecz, jaka Cię była mogła
spotkać, było upokorzenie i przekonanie się, że Twoje podobne
wystąpienie nie przynosi dobrych skutków i zamiast światła, siły
i pokoju, zostawia w duszach zaćmienie, albo co najmniej znużenie
i niezadowolenie. Taki jest zawsze skutek własnego, osobistego
występowania, a zarazem i znak jego, z którego trzeba korzystać,
znak że własne i osobiste. W takim razie, skorośmy mieli
nieszczęście popaść w tę biedę własnego stanowiska i działania,
trzeba mieć odwagę zobaczenia jej w tym świetle, które nam te
231