03.06.2013 Views

"evropuli qartia saqarTvelo "European Charter for Regional or ...

"evropuli qartia saqarTvelo "European Charter for Regional or ...

"evropuli qartia saqarTvelo "European Charter for Regional or ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

msgavsi SemTxvevebi sp<strong>or</strong>adulad sxva dialeqtebSic<br />

gvxvdeba, kerZod:<br />

a>o: taniani>toniani (her.-kak.), deda>dedo (aWar.), Wapani>Wopani<br />

(mox.), mzareuli>mz<strong>or</strong>euli (qarTl.)...<br />

e>a: jebiri>jabiri, qeifi>qaifi/qaibi (xevs.), zeiT>zaiT, kidev>kidav,<br />

mere>mamre (mox.)...<br />

i>e: iyo>eyo (her.), mandili>mandeli (xevs.), xesaviT>xesaveT (imer.),<br />

unagiri>unageri (raW.)... 71<br />

rog<strong>or</strong>c vnaxeT, saerToqarTvelur xmovnebs Tvisobrivad<br />

erTgvari refleqsebi aqvs yvela qarTvelur kiloSi,<br />

Tumca megrul-WanurSi xmovanTmonacvleoba SedarebiT re-<br />

gularulia.<br />

zanuri variantebis Sesaxeb arn.Ciqobava aRniSnavs, rom<br />

sxvaobas iwvevs artikulaciis cvla, kerZod, zanurSi moxda<br />

bgeraTa warmoTqmis (warmoebis) ukan gadaweva. mkvlevris<br />

azriT, aRniSnuli procesi erTbaSad ar momxdara, igi Tanda-<br />

Tan viTardeboda da sabolood Camoyalibda rog<strong>or</strong>c garkveuli<br />

bgeraTSesatyvisoba (arn.Ciqobava, 1938, gv. 6-9, 441-<br />

442). aqve ismis kiTxva: Tuki artikulaciis ukan gadaweva moxda,<br />

ratom ganicada es mxolod fonemaTa mcire nawilma (mag.,<br />

d, T, t ratom ar gadaiwia Z, c, w-d)? garda amisa, a > o procesis<br />

gansax<strong>or</strong>cieleblad sakmarisi ar aris enis ukan gadaweva; a<br />

71 cnobilia sxva saxis xmovanTmonacvleobis faqtebic, kerZod, zogi mecnieris<br />

azriT: s.qarTv. i > megr.-Wan. e: mayare (megr.) `mayari", qoTume (Wan.)<br />

`qaTami"... vfiqrobT, i/e aq ufro m<strong>or</strong>fologiuri ekvivalentebia, vidre -<br />

fonetikuri saxesxvaobebi. aqve e : i monacvleobis Sesaxeb: g. rogava aRniSnavs,<br />

rom zanurSi e xmovnis gadasvla i xmovanSi poziciuri xasiaTisaa: ea<br />

xmovanTkompleqsi gadadis ia-Si: mware>mwaria, eama>iama (fS.)... aq saqme<br />

gvaqvs xmovanTa disimilaciasTan, ukeT, garkveul xmovanTa kompleqsis dif-<br />

TongizaciasTan: ea>ia/~a. megrulSi disimilacias adgili aqvs maSinac, roca<br />

e da a xmovnebi TanxmovniTaa gaTiSuli: deda>dida, venaxi>binexi,<br />

ena>nina, netavi>nite, mtevani>tiani, mwevari>wiari... ( g. rogava, 1975).<br />

xmovanTa variantebis gamovlenis mixedviT sxvaobs megrul-Wanuri kiloebic,<br />

mag.: a/e: JaSxa/JeSxa (megr.) `kvira", WaWa/WeWa (Wan.) ... (Sdr.: rabe<br />

(kak.)/rebe (aliabaT.), fayi (aliabaT.) /feyi (kak.) `fexi")...<br />

i/e: dixa(megr.), dexa(Wan.) `miwa"; qoTomi (megr.), qoTume (Wan.) `qaTami".<br />

u/i: Wan. quri/megr. qiri, Wan. Juri/megr. Jiri, Wan. juma/megr. jima, Wan. guruni/megr.<br />

girini...<br />

viw.-arq. lumji/xof. limji, viw.-arq. nusa/xof. nisa, viw.arq. fuquri/xof.<br />

fiqiri `yvavili"... (Sdr.: SaaJdina (aliabaT.)/SaaJdOna (kak.)...<br />

69

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!