03.06.2013 Views

"evropuli qartia saqarTvelo "European Charter for Regional or ...

"evropuli qartia saqarTvelo "European Charter for Regional or ...

"evropuli qartia saqarTvelo "European Charter for Regional or ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

yamda <strong>or</strong>i vaJiSvili, umfrosi rva wl-is-i (kax.)... koC-iS(i) Gude<br />

`kacis saxli", qobal-iS(i) qviri `puris fqvili" (megr.)...<br />

qarTvelur qvesistemebSi naTesaobiTi brunvis niSnis<br />

alom<strong>or</strong>febi saerTo fonetikuri kanonzomierebis safuZvelzea<br />

miRebuli.<br />

moqmedebiTi brunvis niSnebi qarTvelur dialeqtebSi<br />

(garda svanuri kiloebisa) 81<br />

ZiriTadad samwignobro qarTulis<br />

msgavsia. Taviseburebebidan aRsaniSnavia Semdegi:<br />

a) dialeqtTa nawilSi (mTaraW., aWar., gur., her.)<br />

xmovanfuZian saxelebTan (TanxmovanfuZianebis msgavsad),<br />

gvaqvs -iT (>-~T): rZe-~T, erbo-~T, dila-~T (mTaraW. _ S. ZiZiguri,<br />

1970, gv. 199); tungo-~T, baRana-~T (aWar. _ j.noRaideli, 1972,<br />

gv.69); Zma-iT, da-iT mdidaria, gaTfa mze-iT (gur. _ s.JRenti, 1936).<br />

Sdr. Zv. qarT.: wyaro-~T/wyaro-~Ta, ZuZu-~T/ZuZu-~Ta (a.SaniZe,<br />

1976, gv.38-39; i.imnaiSvili, 1957, gv.145-146).<br />

b) qarTl., kax., her., z.imer., megr. dialeqtebSi moqmedebiTi<br />

brunvis -iT alom<strong>or</strong>fi SeiZleba gavrcobil iqnes i<br />

emfatikuri xmovniT: kib-iT-i adian, modis Toxis Zal-iT-i, Caiara<br />

ferx-iT-i (qarTl.). herulSi xmovanfuZianebTan gvaqvs ~T-i: daambes<br />

cxeni zua-~T-i ("ZuiT”), wasul Sina-~T-i“"wasula Sinidan"... koCiT(i)<br />

"kaciT", kuCx-iT(i) "fexiT" (megr.)...<br />

WanurSi i-s nacvlad e xmovania: koCi-T-e(n) `kaciT", kuCxe-<br />

T-e(n) `fexiT", arguni-T-e(n) `najaxiT"...<br />

WanurSi -T gvaqvs yvela saxelTan: injili qvaT ifSu<br />

"margalitis TvliT aivso"; xoji do safaniT xonumtes“"xariTa da<br />

saxnisiT xnavdnen" (g.kartozia, 2005, gv.84).<br />

g) herulSi -iT/-~T > -i/-~: urmi vzidavT `urmiT<br />

vzidavT"... kri zeda~ `karis zedaiT, zemodan"...<br />

viTarebiTi brunvis niSnebad dialeqtebSi ZiriTadad<br />

is alom<strong>or</strong>febia warmodgenili, rac saliteraturo enaSi. -<br />

ad/-d alom<strong>or</strong>febi TiTqmis yvela kiloSi ixmareba.<br />

81 svanur kiloebSi moqmedebiTi brunva ga<strong>f<strong>or</strong></strong>mebulia -ES/-SE<br />

alom<strong>or</strong>febiT: -ES - xmovnis momdevno poziciaSia: dMna-ES `qaliSviliT"... -<br />

SE - Tanxmovnis momdevno poziciaSi (am SemTxvevaSi SesaZlebelia SE/ES<br />

monacvleoba): Ban-SE (/Ban-ES) "xariT"... g.Tofurias azriT, svanuri<br />

moqmedebiTi brunvis niSnisaTvis amosavalia saerTo-qarTveluri -T<br />

sufiqsi, kerZod: T>Sd>S (g.Tofuria, 1997, gv.113).<br />

84

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!