Leer en Lewe - AH Bogaards

onverdienstelike diens-knegte, want ons het gedoen wat ons verplig was om te doen.
Intussen wil ons nie ontken dat God die goeie werke beloon nie, maar dit is deur sy
genade dat Hy sy gawes bekroon. Verder grond ons ook nie ons saligheid op ons
goeie werke nie, want ons kan geen werk doen nie of dit is besmet deur ons vlees,
en ook strafwaardig. As ons dan daarop sou moes steun, sou ons altyd in twyfel
verkeer, heen en weer drywe sonder enige sekerheid, en ons arme gewete sou
altyddeur gekwel word, as dit nie op die verdienste van die lyding en sterwe van ons
Saligmaker steun nie."
Ook in Sondag 24 van die Heidelbergse Kategismus word die heiligmaking in verband
gestel met die regverdigmaking: "Ons goeie werke kan nie ons geregtigheid voor
God of 'n deel daarvan wees nie, omdat die geregtigheid wat voor die strafgerig van
God kan bestaan heeltemal volkome en in alle dele gelykvormig moet wees aan die
wet van God en ook ons beste werke is in hierdie lewe almal onvolkome en met
sondes besmet. Ons goeie werke word nie uit verdienste nie, maar uit genade alleen
beloon. Dit is egter onmoontlik dat iemand wat in Christus deur 'n ware geloof
ingeplant is, geen vrugte van dankbaarheid sou voortbring nie."
In Sondag 32 staan dat Christus, nadat Hy ons met sy bloed gekoop en vrygemaak
het, ons ook deur sy Heilige Gees tot sy ewebeeld vernuwe, sodat ons met ons hele
lewe aan God dankbaarheid vir sy weldade sal bewys en Hy deur ons geprys word.
Dan ook dat elkeen by homself van sy geloof uit die vrugte versekerd kan wees en
dat deur ons godsalige wandel ons naaste ook vir Christus gewin kan word (vr. 86).
Goeie werke is net dié wat uit 'n ware geloof, volgens die Wet van God, alleen tot sy
eer gedoen word, en nie dié wat op ons goeddunke of op insettinge van mense
gegrond is nie (vr. 91). Daarna word in die Kategismus gehandel oor die Wet van
God en oor die gebed as die vernaamste deel van die dankbaarheid wat ons aan God
verskuldig is.
In die Dordtse Leerreëls word gesê dat die goddelike genade van die wedergeboorte
nie in die mense werk asof hulle stokke en blokke is nie, maar dit maak hom
geestelik lewend, genees hom, verbeter hom en buig sy wil tegelyk lieflik en kragtig
sodat waar weerspannigheid en teenstand van die vlees tevore volkome die oorhand
gehad het, daar nou 'n gewillige en opregte gehoorsaamheid aan die Gees die
oorhand begin kry het. Daarin is die ware en geestelike wederoprigting en vryheid
van ons wil geleë (III, IV: 16). Diegene wat God na sy voorneme roep tot die
gemeenskap van sy Seun, onse Here Jesus Christus, en deur die Heilige Gees
wederbaar, verlos Hy wel van die heerskappy en slawerny van die sonde, maar Hy
verlos hulle in hierdie lewe nie geheel en al van die vlees en liggaam van die sonde
nie (V: 1).
1. Die verhouding van regverdigmaking en heiligmaking
Oor die verhouding van die regverdigmaking en die heiligmaking tot mekaar,
bestaan daar nog altyd verskil van mening. Soms word heiligmaking ten koste van
regverdigmaking benadruk en soms weer net andersom. Ons let op:
(a) Heiligmaking ten koste van regverdigmaking
Baie moraliste (sedeleraars) lê alle nadruk op die vernuwing van die lewe wanneer
hulle oor morele en geestelike herbewapening spreek. Hulle stel die lewe bo die leer
en lê eensydige nadruk op die sedelike lewe. Dit noem ons nomisme. Prakties het die
tweede tafel van die wet vir hulle baie meer betekenis as die eerste tafel. By hulle
kan daar geen sprake wees van regverdigmaking voor dat die mens nie eers self iets
tot stand gebring het nie. Hulle sê dat God eers die goeie wil van die mens wil sien
169