Leer en Lewe - AH Bogaards

Heftig was die stryd wat die Remonstrante gevoer het teen die sinode van Dordrecht,
wat art. 16 van ons Nederlandse Geloofsbelydenis gehandhaaf en verdedig het.
Later het die Etiese Rigting en die Moderniste 'n groot afkeer teen hierdie leer van
die Kerk aan die dag gelê. Tereg het die Dordtse sinode daarop gewys dat ons nie 'n
oordeel moet vorm volgens ons privaat mening nie, maar volgens die leer van die
Kerk van die Here.
In ons tyd word hierdie selfde stryd opnuut gevoer. Ek weet goed dat die
teenstanders graag beweer dat hulle alleen maar teen die "ou klassieke
predestinasieleer" is en dat hulle dit wil suiwer en deurbreek, maar inderdaad het
ons hier te doen met afbraak. Die bestryding is so radikaal en so fel dat hulle
bedoeling is om die Dordtse Leerreëls in 'n museum vir oudhede te sit en art. 16 van
ons Ned. Geloofsbelydenis eenvoudig te skrap. Dit moet hulle eerlikheidshalwe dan
ook maar sê, sodat ons kan weet waar ons aan of af is.
Die hoofaanval teen die klassieke opvatting van Augustinus en Calvyn, en veral teen
die sinode van Dordt, is gevoer deur dr. Barth. Hy gaan alleen van die
genadeverkiesing van God in Christus uit. Die verkiesing is niks anders as die
verkiesing van Christus nie. Jesus Christus is die verkiesende God en die verkore en
verworpe mens. Hy het die verwerping van almal op Hom geneem, daarom is alle
mense verkore. Die Kerk mag, nee, moet aan alle mense hoof vir hoof sê: julle is
verkore, want Jesus Christus het vir julle die verwerping op Hom geneem. Ons kan
en mag dus nie meer praat van die verkorenes en verworpenes nie. In dié sin is daar
geen dubbele predestinasie nie: daar is nie 'n vaste getal uitverkorenes en ook nie 'n
vaste getal verworpenes nie. Daar is geen ewige besluit waarin bepaal is wie salig sal
word en wie nie, want dan sou God 'n gevangene wees van sy eie besluit. Hy sou nie
meer vry wees nie en die mens ook nie.
Dr. E. Brunner 5 hou aan die verkiesing vas, maar wys die verwerping af. Hy is dit nie
meer in alles met Barth eens nie en het hom al verder van Barth af verwyder.
Daarom sê hy ook dat daar wel verworpenes sal wees by die laaste oordeel. Want hy
durf nie sê dat alle mense salig sal word nie; hulle kan, as gesê word dat hulle in
Christus verkies is, hulle in ongeloof afkeer. Tog dink hy aan die moontlikheid dat
alle mense kan salig word, maar dit is dan ook volgens hom alleen maar 'n goddelike
moontlikheid.
Prof. dr. G. C. Van Niftrik 6 sê by die tweede en derde druk van sy "Kleine
Dogmatiek", waarvan die eerste druk in 1944 verskyn het, dat hy veral die leer van
die predestinasie graag breër sou wou behandel. Wie sy boek "De Beroerder Israels"
gelees het en vergelyk met sy Dogmatiek sien duidelik dat dr. Van Niftrik intussen
veel verder gegaan het in sy bestryding van ons belydenis. Hy staan nou al geheelen-al
op die standpunt van Barth. Met Brunner is hy van mening dat daar geen
verworpenes is, maar alleen sal wees.
Die dialektiese teologie leer in teenstelling met die belydenis van die kerk van die
Here die volgende: Die predestinasie is nie 'n besluit van ewigheid af wat afgehandel
is nie. Ons mag nie praat van gepredestineerdheid nie; daar is nie 'n vaste getal
uitverkorenes en verworpenes nie – ons kan hoogstens sê dat hulle eenmaal sal
wees. God gaan aan om beslissinge te neem, daarom moet ons met die nuwe
beslissinge van God rekening hou. Christus is die grond vir die verkiesing en die leer
van die verkiesing is niks anders as 'n aanduiding dat dit genade is om genade te
ontvang nie. Die verwerping het geen plek naas die verkiesing nie, want die
5 E. Brunner. ‗n Switserse teoloog wat tot die skool van Karl Barth behoort.
6 G. C. Van Niftrik. ‗n Nederlandse teoloog wat ewe eens tot die skool van Barth behoort.
72