Leer en Lewe - AH Bogaards

ewigheid af van die Vader en die Seun uitgaan: dat Hy nie gemaak of geskape of
gebore is nie, maar alleen van albei uitgaan; dat Hy in orde die derde Persoon is van
die Drie-vuldigheid, van een en dieselfde wese, majesteit en heerlikheid as die Vader
en die Seun; ja, Hy is waaragtig en ewig God, soos die Heilige Skrifte ons leer (Art.
11, Ned. Geloofsbelydenis).
En op die vraag: wat glo jy van die Heilige Gees, word in die Kategismus dié
antwoord gegee: Ten eerste, dat Hy saam met die Vader en die Seun ware en ewige
God is. Ten tweede dat Hy ook aan my gegee is om my deur 'n ware geloof Christus
en al sy weldade deelagtig te maak, my te troos en ewig by my te bly (Sondag 20).
In die Kerk het daar stryd ontstaan oor die vraag of die Heilige Gees uitgaan van die
Vader en die Seun, of alleen van die Vader. Hierdie stryd is een van die oorsake
waarom die Oosterse en die Westerse Kerk van mekaar geskei het in 1054. Die
Sinode van Toledo het in 589 uitgespreek dat die Heilige Gees uitgaan van die Vader
én die Seun (Filioque). Die Oosterse Kerk het sig hierteen verset en wil hoogstens sê
dat die Heilige Gees uitgaan van die Vader deur die Seun.
Alle pogings om tot eenheid te kom, het gefaal en so het uiteindelik die skeuring tot
stand gekom. Hierdie stryd is nie maar 'n stryd om een woord nie; hier sit 'n
beginsel agter. Ons vind by die Oosterse Kerk nog 'n oorblyfsel van die dwaling dat
die Seun ondergeskik is aan die Vader. Deur te stry teen die filioque (dat die Gees
uit die Vader en die Seun uitgaan) word die band tussen die Heilige Gees en Christus
losgemaak.
Die gevolg is dat daar in die kerk 'n verstarring plaasgevind het; in plaas van te put
uit die volheid en rykdom van Christus, het hulle op een plek bly staan. Daar word
dan 'n strenge skeiding gemaak tussen leer en lewe, verstand en wil. Hier raak die
uiterstes mekaar en daardeur kom 'n mens tot ortodoksisme, maar ook tot
mistisisme. Die werk van die Heilige Gees word immers losgemaak van die Seun.
Nou ja, in mistisistiese kringe word baie meer oor die werk van die Heilige Gees
gespreek as oor die borgtogtelike werk van Christus. Die mistikus spreek liewer oor
sy eie ervaringe as oor die genade in Christus. Volgens hom besoek die Heilige Gees
elke gelowige apart – elkeen is in 'n sel van ellende opgesluit en die Heilige Gees
kom dáár na hom toe. Hy kom nie in die gemeenskap van die heiliges nie, maar los
van die liggaam van Christus, los van die Woord van die Here.
Die Oosterse Kerk moet vir ons tot 'n waarskuwende voorbeeld wees: ons moet die
wag hou by die beginsels.
Ons bely dat die Heilige Gees die werk van Christus toepas in ons harte. Die Heilige
Gees word genoem die Gees van Christus (Rom. 8:9). Paulus sê in Galasiërs: En
omdat julle kinders is, het God die Gees van sy Seun in julle harte uitgestuur, en Hy
roep: Abba, Vader (Gal. 4:6). En in Filippense spreek hy van die ondersteuning van
die Gees van Jesus Christus.
So word God verheerlik en sien ons dat ons saligheid die werk is van die Drie-enige
God. Wie die werk van die Heilige Gees losmaak van die verlossing deur Christus,
raak in allerlei dwaling. Wie die verhoudinge reg sien, stel leer en lewe teenoor
mekaar, plaas die heiligmaking nie voor die regverdigmaking nie, maar let op die
deur God gestelde orde.
Die Heilige Gees gaan uit van die Vader en die Seun. Filioque.
56