Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

verkeerde uitleg van de wet over welke informatie geheim zou zijn, 307 en indien de
informatie al eerder deel van het publieke domein is geworden. 308
7.2.14 Aan de relevantie van het Amerikaanse recht voor dit onderzoek doet het feit dat het
Amerikaanse recht zich vooral richt op de uitzonderingen op aansprakelijkheid, op zichzelf
niets af, omdat het hier uiteindelijk ook weer om de vraag gaat die ook aan dit onderzoek
ten grondslag ligt, namelijk: kan de overheid aansprakelijkheid gehouden worden en
waarom dan wel of niet? Of die vraag bij de invulling van de zorgvuldigheidsnorm gesteld
wordt of op het vlak van de immuniteiten, doet er verder weinig toe. 309 De argumenten
veranderen daardoor in beginsel niet.
7.2.15 Voor de verdere invulling van de (toekomstige regeling van de)
overheidsaansprakelijkheid is het goed nog eens expliciet te wijzen op het arrest van het
Europese Hof voor de Rechten van de Mens in de zaak Osman v. United Kingdom. 310 Dit
arrest heeft de praktijk van (bepaalde) overheidsimmuniteiten voor aansprakelijkheid
beperkt . 311 Weliswaar is een immuniteitsregel aldus het Hof op zichzelf genomen
gelegitimeerd, maar er dient te worden gekeken naar de reikwijdte van die regel en de
toepassing in een bepaald geval. Als de regel zo wordt toegepast dat andere `public
interest considerations’ niet meer relevant kunnen zijn en daardoor de toegang tot de
rechter geheel is uitgesloten, is die regel disproportioneel. In dat arrest werd bepaald dat
het (in dat geval) in strijd met art. 6 lid 1 EVRM (‘right to trial’) was om een vordering
gebaseerd op ‘negligence’ zonder meer 'out of court' te gooien via een ‘striking out
procedure’ 312 omdat er geen ‘duty’ van de politie jegens de gelaedeerde zou bestaan,
zonder de klager inhoudelijk gehoord te hebben. 'Public policy' is op zichzelf niet genoeg
om, los van de omstandigheden van het geval en de andere mogelijke policy-argumenten,
een vordering tot schadevergoeding bij voorbaat uit de rechtszaal te weren. Dat is
disproportioneel. 313
7.2.16 Gezien het belang van de immuniteiten in de VS, ook voor de hierna nog te bespreken
grondslagen voor aansprakelijkheid, en het belang daarvan voor de uiteindelijke
307 . Jones v. USA, (8 Cir., 1996), te vinden op http://laws.findlaw.com.8th/953537p.html. De
uitsluiting van aansprakelijkheid werd in hoger beroep afgewezen omdat de bewijslast ten
aanzien van dde ‘defence’ ten onrechte niet bij de overheid was gelegd.
308 . Rowley v. USA, (6 Cir., 1996), te vinden op http://laws.findlaw.com.6th/960067p.html.
309 . Zo ook Cass 1991, p. 123, en vgl. tevens Prosser/Keeton 1984, p. 1042 en 1062.
310 . EHRM 28 oktober 1998, NJ 2000, 134 nt. EAA (Osman/United Kingdom).
311 . Zo Surma 2000, na noot 5. Zie ook Lunney/Oliphant 2000, p. 445; Markesinis/Deakin 1999,
p. 148 en 372, en Markesinis (e.a) 1999, p. 98.
312 . Het betreft hier een deel van de civiele procedure waarin de gedaagde tracht om (in een zo
vroeg mogelijk stadium) de zaak te beëindigen, omdat aansprakelijkheid naar zijn zeggen
toch niet aanvaard zal kunnen worden, los van de vraag wat er feitelijk gebeurde, omdat er,
in deze gevallen, geen ‘duty’ zou bestaan. Als dat inderdaad het geval is, wordt de vordering
(alvast) afgewezen. Er wordt derhalve wel een materieelrechtelijk oordeel gegeven.
313 . EHRM 28 oktober 1998, NJ 2000, 134 nt. EAA (Osman/United Kingdom), §§ 150-154. Zie
hierover verder nog Markesinis (e.a) 1999, met name p. 96 e.v.
121