Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

8.5 Aansprakelijkheid van accountants ten opzichte van derden
8.5.1 De normstelling met betrekking tot de aansprakelijkheid voor onjuiste of onvolledige
informatie begint voor het terrein van de aansprakelijkheid van beroepsbeoefenaren en
andere dienstverleners steeds meer reliëf te krijgen, met name ook waar het om de
aansprakelijkheid van de accountant gaat.In het navolgende zal de accountant centraal
staan, en dan met name diens aansprakelijkheid ten opzichte van derden, niet zijnde zijn
contractuele wederpartij, voor onjuistheden in de accountantsverklaring. Bij de accountant
gaat het in het algemeen om schade in verband met het afgaan op onjuiste informatie. De
accountant verstrekt, bijvoorbeeld via de verklaring bij de jaarrekening, informatie waarop
anderen hun keuzes baseren, zoals het al dan niet beleggen in een onderneming. Inbreuk
maken op rechten en reputatie schade kunnen zich wel voordoen, maar dan betreft het
uitzonderingsgevallen waarop wij hier niet nader zullen ingaan. 525
8.5.2 De jaarrekening, vergezeld van een accountantsverklaring, is een belangrijke bron van
informatie in het verkeer tussen zowel particulieren als bedrijven,. De accountant heeft als
kerntaak om een dergelijke jaarrekening te controleren en indien juist bevonden, daarvoor
een accountantsverklaring af te geven. 526 Indien die jaarrekening naar later blijkt, toch
onjuistheden bevat of onvolledig is, zal de accountant daarvoor in beginsel aansprakelijk
zijn. Jegens de cliënt is die eventuele aansprakelijkheid gebaseerd op wanprestatie,
waarbij bij de verdere beoordeling van de aansprakelijkheid veel zal afhangen van de
contractuele regeling tussen beide partijen. Voor dit onderzoek gaat het vooral om derden
die schade kunnen lijden, zoals aandeelhouders, beleggers en kredietverstrekkers. 527
8.5.3 De eerste relevante vraag is dan: heeft de accountant een zorgplicht jegens derden? 528 Dat
is met name relevant omdat zich bij positieve beantwoording het perspectief opent van
een potentiële aansprakelijkheid (van de accountant) jegens een onbepaald aantal
mogelijke gelaedeerden voor een niet te bepalen omvang. Bij de beoordeling van deze
vraag is ten eerste van belang dat de accountant in verband met de jaarrekeningcontrole
een monopoliepositie inneemt, 529 net zoals de overheid een monopoliepositie lijkt in te
nemen voor zover het over het verstrekken van bepaalde soorten informatie gaat. 530
Verder is de accountant in beginsel een onafhankelijke en onpartijdige deskundige. 531 Ook
525 . Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarin het ten onrechte niet verstrekken van een
accountantsverklaring de reputatie van een bedrijf zou kunnen schaden.
526 . Van den Akker 2001, p. 37; De Ru 1995, p. 18 en 23 e.v.
527 . Ebke 2001, p. 67; Van den Akker 2001, p. 39. Zie ook De Ru 1995, m.n. p. 66-68.
528 . Een vraag die in Europa verschillend beantwoord wordt, aldus Ebke 2001, p. 69. Wat niet
verschilt is dat de eventuele aansprakelijkheid in deze gevallen op onrechtmatige daad
gegrond zal zijn, zie Ebke 2001, p. 67.
529 . Van den Akker 2001, p. 59-60.
530 . Zo’n monopoliepositie wordt in bepaalde gevallen ook wel door andere dienstverleners, zoals
notarissen en advocaten, ingenomen, zie Giesen 1999, p. 140.
531 . Van den Akker 2001, p. 61.
163