Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

oog op het vereiste (2) van toerekenbaarheid – geen afwijking van het geldende
aansprakelijkheidsrecht – in beginsel zal, gezien vereiste (1) dat onrechtmatig is
gehandeld, schending van de verplichtingen uit de Wbp een handelen in strijd met een
wettelijke plicht als bedoeld in art. 6:162 lid 2 BW opleveren –, zodat hetgeen hierna
omtrent aansprakelijkheid wordt opgemerkt ook in gevallen van schending van de Wbp
van toepassing is. 86 Daarbij verdient opmerking dat de schade bij een inbreuk op de
privacy van een burger veelal uit niet-vermogensschade (ook wel immateriële schade)
bestaat. Deze schade komt voor vergoeding in aanmerking. Art. 49 lid 2 Wbp bepaalt dat
voor andere schade dan vermogensschade een vergoeding naar billijkheid wordt
toegekend. Dit artikellid wordt als een toepassing beschouwd van het algemene art. 6:106
lid 1 onder b BW. 87
4.4.5 Voor zover een privacyschending heeft plaatsgevonden, speelt het vereiste (2) van
toerekenbaarheid, zoals dat is neergelegd in de art. 6:74 en 6:162 BW, nog een rol, zij
het dat de verantwoordelijke voor de gegevensverwerking krachtens art. 49 lid 4 Wbp
dient te bewijzen dat de schending hem niet kan worden toegerekend. Er vindt een
omkering van de bewijslast plaats. 88 Wanneer de verantwoordelijke een overheidsorgaan
is, het echter de vraag of de toerekenbaarheid nog een zelfstandige rol (van betekenis)
kan spelen voor vaststelling van aansprakelijkheid. 89 De lijn die er is bij de
aansprakelijkheid voor vernietigde beschikkingen wordt hier wellicht doorgetrokken.
de rechter hem op vordering van die ander zodanig gedrag verbieden en hem bevelen
maatregelen te treffen tot herstel van de gevolgen van dat gedrag.
2. Een verwerking kan niet ten grondslag worden gelegd aan een vordering van een
rechtspersoon als bedoeld in artikel 1:2, derde lid, van de Algemene wet bestuursrecht of
artikel 3:305a van het Burgerlijk Wetboek, voor zover degene die door deze verwerking
wordt getroffen, daartegen bezwaar heeft.
86 . Vergelijk MvT, Tweede Kamer, vergaderjaar 1997-1998, 25 892, nr. 3, p. 20 en 176; Tweede
Kamer, vergaderjaar 1998-1999, 25 892, nr. 8, p. 15. Aansprakelijk is op grond van art. 49
lid 3 Wbp de verantwoordelijke voor de gegevensverwerking, maar niet ondenkbaar is dat
deze regres neemt op de bewerker van de gegevens. Zie MvT, Tweede Kamer, vergaderjaar
1997-1998, 25 892, nr. 3, p. 176. Opmerking verdient dat aansprakelijkheid onder de
voorganger van dit artikel, art. 9 WPR, zich niet vaak heeft voorgedaan. Zie MvT, Tweede
Kamer, vergaderjaar 1997-1998, 25 892, nr. 3, p. 176.
87 . Dit artikellid is ongewijzigd overgenomen van art. 9 lid 2 WPR. Zie daaromtrent in dit
verband MvA, Tweede Kamer, 19 095, nr. 6, p. 39 en 40. Zie verder bijvoorbeeld
Lindenbergh 1998, p. 118, 119 en 221 e.v. Het voorgaande betekent dat niet steeds bij
schending van de privacy een geldelijke vergoeding behoeft te worden toegekend, maar
slechts voor zover de billijkheid dat eist. Zie HR 27 april 2001, RvdW 2001, 95. Het is
overigens de vraag of dit artikellid naast art. 6:106 lid 1 onder b BW nog zelfstandige
betekenis heeft. Zie Lindenbergh 1998, p. 119.
88 . Art. 49 lid 4 Wbp behelst, mede op grond van de toepasselijke privacy-richtlijn (95/46/EG),
een versoepeling ten opzichte van art. 9 WPR, waarin een risicoaansprakelijkheid is
neergelegd. Zie MvT, Tweede Kamer, vergaderjaar 1997-1998, 25 892, nr. 3, p. 176;
Tweede Kamer, vergaderjaar 1998-1999, 25 892, nr. 11, p. 5 en 6; MvA I, Tweede Kamer,
vergaderjaar 2000-2001, 25 892, nr. 92c, p. 3.
89 . Vergelijk daaromtrent Asser-Hartkamp 4-III, nr. 290e; Van Maanen/De Lange 2000, p. 98 en
99; Tjittes 1996, p. 45-50. Zie voorts met verdere verwijzingen Losbladige Onrechtmatige
daad V.B (Scheltema), aant. 171-175.
41