Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

echter vrij; het tweede ontneemt echter aan die bepaling haar verbindende kracht en is
ingevolge art. 120 Gw verboden. 172 Het buiten toepassing laten van een formele wet in
verband met niet verdisconteerde omstandigheden wegens strijd met fundamentele
rechtsbeginselen – of anders gezegd de "contra legem" werking van dergelijke (algemene)
beginselen – is derhalve slechts mogelijk indien bedoelde omstandigheden zijn gelegen in
een handelen of nalaten van een bestuursorgaan bij de uitvoering of toepassing van die
wet. Te denken valt daarbij aan door een bestuursorgaan omtrent de toepassing van die
wet opgewekt vertrouwen of een schending van het rechtszekerheidsbeginsel bij de
uitvoering van die wet. Dergelijke handelingen van bestuursorganen die betrekking
hebben op de toepassing of uitvoering van een formele wet kunnen meebrengen dat
strikte toepassing van die wet in strijd komt met fundamentele rechtsbeginselen. Het zal
derhalve telkens moeten gaan om in verband met dan wel na het uitvaardigen van de
formele wet verrichte bestuurshandelingen die op enigerlei wijze betrekking hebben op de
toepassing of uitvoering van die wet. 173
5.8.6 Ten aanzien van de in een rechterlijke beslissing voorkomende informatie geldt dat de
juistheid of schadelijkheid daarvan niet – gebaseerd op een onrechtmatige daad van art.
6:162 BW – tot onderwerp van een nieuw geding kan worden gemaakt en op andere wijze
dan in de wet voorzien kan worden getoetst. Het voorgaande kan alleen anders worden
indien bij de voorbereiding van een rechterlijke beslissing zo fundamentele rechtsbeginse-
len zijn veronachtzaamd dat van een eerlijke en onpartijdige behandeling van de zaak niet
meer kan worden gesproken en bovendien tegen die beslissing geen rechtsmiddel
openstaat of heeft opengestaan. 174 Voorts zal een burger – of zijn raadsman – in beginsel
niet mogen afgaan op door bijvoorbeeld een griffier van een rechtbank gegeven onjuiste
informatie over appeltermijnen; deze informatie kan de wettelijke regeling omtrent de
172 . HR 14 april 1989, NJ 1989, 469 m.nt. MS (Harmonisatiewet).
173 . In dit verband wordt verwezen naar de volgende arresten waarin een formele wet buiten
toepassing is gelaten HR 12 april 1978, NJ 1979, 533 (Doorbraak); HR 3 oktober 1986, NJ
1987, 911 m.nt. MS (Arucar); HR 15 juli 1988, AB 1988, 600 m.nt. FHvdB (Deltaschadewet);
HR 9 juni 1989, NJ 1989, 718 (Kort Verbanders). Zie ook CRvB 18 februari 1975, AB 1975,
243 m.nt. JRSt. Zie in dezelfde zin Barendrecht 1992, p. 103-105; Van Houten 1997, p. 90-
97; Mon. Nieuw BW A-26 (Van der Does/Snijders), nr. 14. Vergelijk Conclusie A-G Mok voor
HR 14 april 1989, NJ 1989, 469 m.nt. MS (Harmonisatiewet)(onder 4.2.5); Noot Scheltema
onder HR 14 april 1989, NJ 1989, 469 (Harmonisatiewet)(onder 9). Geen contra legem
werking van opgewekt vertrouwen werd om bovengenoemde reden aanvaard in HR 23 maart
1979, NJ 1979, 534 m.nt. MS (Oberman); HR 16 september 1995, NJ 1995, 563 m.nt.
GRdG; HR 23 februari 1996, NJ 1996, 396; HR 29 mei 1996, NJ 1996, 556; HR 11 april
1997, NJ 1997, 705 m.nt. GRdG.
174 . Bijvoorbeeld HR 3 december 1971, NJ 1972, 137 m.nt. GJS; HR 17 maart 1978, NJ 1979,
204 m.nt. MS; HR 26 februari 1988, NJ 1989, 2 m.nt. WHH; HR 5 januari 1990, NJ 1990,
313 (Voortman/Staat); HR 4 mei 1990, NJ 1990, 677 m.nt. PAS (Stichting De Thuishaven
/Erven Van Zaanen-Pols); HR 1 februari 1991, NJ 1991, 413 m.nt. ThWvV (H/Staat); HR 8
januari 1993, NJ 1993, 558 m.nt. HJS (PER/Staat); HR 29 april 1994, NJ 1995, 727 m.nt.
CJHB en EAA (S/Staat). Zie voorts bijvoorbeeld Mon. Nieuw BW A-26 (Van der
Does/Snijders), nr. 43.
Voorts kan daarvoor op grond van art. 42 Wet rechtspositie rechtelijke ambtenaren van
aansprakelijkheid in privé van de rechters die een vonnis hebben gewezen geen sprake zijn.
71