Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

vrijwaring is voor de overheid bijvoorbeeld van belang in het geval van gebruik van een
contractuele exoneratieclausule jegens de tweede of in geval van een website-disclaimer.
De derde zal daaraan in het algemeen niet gebonden zijn, waardoor voor de overheid een
gat in de aansprakelijkheidsbescherming kan vallen. Bij een wettelijke – jegens een ieder
werkende – exoneratie bestaat wellicht geen behoefte aan vrijwaring.
10.6.2 Andere rechtsfiguren die tot een vermindering of tot het geheel wegnemen van
aansprakelijkheid kunnen leiden, worden hier niet behandeld omdat zij zich in het
algemeen niet of moeilijk lenen om in beleid of regelgeving te worden geoperationaliseerd.
Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan ‘eigen schuld’, afstand van recht, rechtsverwerking
of decharge.
10.6.3 Baten: Door vrijwaring kan de overheid de kosten voor het beschikbaar stellen van
informatie laag houden en dit voordeel kan zij aan haar informatie-afnemers doorleiden.
10.6.4 Kosten: De kosten van een vrijwaring zijn voor de overheid relatief gering. In geval van
aansprakelijkheid moeten de kosten gedragen worden door de 'tweede'. Dit kan echter
aanleiding geven tot resultaten die niet als 'rechtvaardig' worden ervaren. Hierbij is
bijvoorbeeld te denken aan de situatie dat een derde schade lijdt tengevolge van een fout
in door de overheid verstrekte informatie, terwijl het voor de intermediaire 'tweede' zeer
moeilijk of zelfs onmogelijk was om de betreffende fout te ontdekken. Men zou ook
kunnen denken aan een situatie waarin de overheid zelf een factor in het ontstaan van de
schade is geweest. Het is een moeilijk te verkopen resultaat dat de tweede dan moet
opkomen voor de schade die de derde lijdt.
10.6.5 Afweging: De argumenten die hiervoor ten aanzien van de (on)aanvaardbaarheid van een
exoneratie zijn genoemd, gaan ook op voor de vrijwaring. Het gebruik van een vrijwaring
behoeft meestal een gedegen rechtvaardiging.
10.7 Toestemming van de potentiële gelaedeerde verkrijgen
10.7.1 Toestemming van de gelaedeerde om bepaalde informatie beschikbaar te stellen is in het
algemeen voldoende om de onrechtmatigheid op te heffen. Het is duidelijk dat deze vorm
van ‘voorkoming’ van aansprakelijkeid slechts bruikbaar is, indien van te voren vast staat
wie de potentieel gelaedeerde is en de aard van de onrechtmatigheid zich niet verzet
tegen ‘afkoping’ door toestemming. Concreet is hier te denken aan het verkrijgen van
toestemming voor auteursechtelijke openbaarmaking en verveelvoudiging. Mogelijk zou
ook toestemming verkregen kunnen worden voor gedragingen die zonder toestemming
een privacy-inbreuk zou kunnen opleveren, zoals bijvoorbeeld vermelding van de volledige
naam van de verdachte in een door de overheid gepubliceerd strafvonnis.
195