Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

eputatieschade (paragraaf 4.5). Vervolgens komen – voor deze drie categorieën
gezamenlijk – de overige vereisten voor aansprakelijkheid voor het verstrekken van
onjuiste informatie aan de orde. Deze vereisten kunnen leiden tot beperkingen van de
aansprakelijkheid zoals die in beginsel uit de vereisten (1) en (2) voortvloeit. Wij gaan
met name in op het (3) causaal verband (paragraaf 4.6); en (4) de relativiteit (paragraaf
4.7). Dat (5) schade is geleden wordt veronderstelt, nu daaraan in het algemeen zal zijn
voldaan. Voorts wordt waar nodig aandacht besteed aan nog twee mogelijkheden die de
overheid heeft om haar aansprakelijkheid in te perken:
6. Een beroep op eigen schuld aan de zijde van de burger (paragraaf 4.8);
7. Voor zover een overeenkomst is gesloten door een beroep op een contractuele
clausule waarin de aansprakelijkheid wordt beperkt (exoneratie en vrijwaring)
of – ook zonder dat een overeenkomst is aangegaan – op bij de informatie
geplaatste waarschuwingen.
In hoofdstuk 5 wordt het voorafgaande toegepast op de acht categorieën overheids-
informatie die in paragraaf 3.1 zijn beschreven.
4.2 Algemene aspecten
4.2.1 Thans volgen eerst enige algemene opmerkingen over de grondslagen van de
overheidsaansprakelijkheid naar Nederlands recht. Art. 6:162 BW eist dus dat er sprake is
van één van de in dit artikel genoemde categorieën van onrechtmatig handelen. Deze
categorieën zijn het handelen in strijd met een wettelijke plicht, het inbreuk maken op een
subjectief recht en het handelen in strijd met een (ongeschreven) zorgvuldigheidsnorm. 35
De voor de overheid geldende zorgvuldigheidsnorm wordt, mede gezien art. 3:14 BW,
ingekleurd door de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. 36 In het bijzonder moet
hierbij worden gedacht aan de schending van het vertrouwensbeginsel en het beginsel van
een zorgvuldige voorbereiding van besluiten. 37 Het eerste beginsel is in het geding indien
35 . Ook is denkbaar dat voor het verstrekken van informatie een overeenkomst is gesloten. Dan
is de aansprakelijkheid gebaseerd op art. 6:74 e.v. BW. In verband met de aansprakelijkheid
op grond van art. 6:74 e.v. BW is vereist dat sprake is van een tekortkoming in de nakoming
van een overeenkomst. Bij het verstrekken van informatie kan deze tekortkoming bestaan
uit het (in strijd met de overeenkomst) in het geheel niet verschaffen van informatie of het
verschaffen van onjuiste of onvolledige informatie.
36 . Zie HR 24 april 1992, NJ 1993, 232 m.nt. MS (Zeeland/Hoondert). Zie verder bijvoorbeeld
HR 27 juni 1986, NJ 1987, 726 m.nt. MS (Tolkentarieven); HR 22 juni 1990, NJ 1993, 637
m.nt. MS (Vastgoed/Staat); HR 31 januari 1992, NJ 1992, 788 m.nt. MS en HJS
(Ontvanger/V). Zie ook 3:1 lid 2 Awb en MvA II Inv., Parl. gesch. Boek 3, p. 1053 en 1054;
MvT, Parl. gesch. Awb I, p. 86. Vergelijk HR 16 mei 1987, NJ 1987, 251 m.nt. MS
(Landbouwvliegers); CRvB 27 juni 1990, AB 1991, 55.
Zie tevens (uit velen) Asser-Hartkamp 4-III, nr. 290a; Koeman 1989, p. 174 en 175 Van
Maanen/De Lange 2000, p. 58-62, 86, 87 en 90-92; Menu 1994, p. 101, 109, 253, 254 en
271; Mon. Nieuw BW A-26 (Van der Does/Snijders), nr. 13-17; Spier 1996, p. 271 e.v.;
Tjittes 1996, p. 35-37; Van der Veen 1997, p. 385-392; Van Wijk/Konijnenbelt/Van Male, nr.
14.14 en 14.15.
27