Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

aansprakelijkheid geregeld in 42 U.S.C. section 1983, de Civil Rights Act, onder het kopje
'Civil action for deprivation of rights', welke bepaling luidt:
"Every person who, under color of any statute, ordinance, regulation, custom, or
usage, of any State or Territory or the District of Columbia, subjects, or causes to
be subjected, any citizen of the United States or other person within the
jurisdiction thereof to the deprivation of any rights, privileges, or immunities
secured by the Constitution and laws, shall be liable to the party injured in an
action at law, suit in equity, or other proper proceeding for redress (…)."
7.2.19 Op basis van deze in de loop der tijd steeds ruimer uitgelegde en toegepaste bepaling is
het nu mogelijk voor iedereen wiens door het federale recht toegekende rechten
geschonden zijn door een 'state action', te weten: de handeling van een state official, om
schadevergoeding te vragen. 320 Dit speelt bijvoorbeeld een rol indien iemands individuele
vrijheden onder de grondwet van de VS geschonden zijn door een handeling van een van
de Staten. Met name bij privacy-inbreuken zou dit een rol kunnen spelen.
7.2.20 Bij wege van 'defence' zijn overigens weer de absolute immuniteiten van rechter en
wetgever overgenomen. 321 Voor de uitvoerende macht voerde de Amerikaanse rechter de
'defence' in van 'good faith plus reasonable belief that the acts were authorised'. Het gaat
daarbij om de stand van het recht op het moment van handelen. Als het recht op het
moment van handelen de handeling niet duidelijk ongrondwettig maakte, is er geen
aansprakelijkheid. 322 Uiteindelijk gelden ten aanzien van de mogelijke immuniteiten van
overheidsdienaren op dit vlak dezelfde regels als bij de eerder besproken eerste
grondslag, 323 met alle gevolgen (uitsluitingen van aansprakelijkheid) van dien.
7.2.21 Naast deze 'section 1983'-vordering bestaat er nog een derde lijn van
overheidsaansprakelijkheid, te weten die van de 'constitutional torts'. Het gaat daarbij om
een vordering die direct gebaseerd is op de federale grondwet. In de Bivens-zaak 324
besliste het Supreme Court in een zaak van een huiszoeking zonder huiszoekingsbevel dat
er een federaal 'right of action' kon bestaan wegens schending van - in dit geval - het
‘Fourth Amendment’, onafhankelijk van wettelijke goedkeuring van zo'n vorderingsrecht.
De reden hiervoor was dat anders 'state officials' in een slechtere positie zouden komen te
verkeren dan 'federal agents'. Ook op dit vlak ging de discussie daarna weer over de vraag
welke 'immunities' er voor wie bestaan. Daarbij werd expliciet aansluiting gezocht bij de
320
. Zie Culp Davis/Pierce 1994, p. 261-262; Cass 1991, p. 124-125.
321
. Cass 1991, p. 128.
322
. Zie bijvoorbeeld Mitchell v. Forsyth, 472 U.S. 511 (1985), op p. 530.
323
. Zo Culp Davis/Pierce 1994, p. 208; Butz v. Economou, 438 U.S. 478 (1978); Prosser/Keeton
1984, p. 1061.
324
. Bivens v. Six Unknown Fed. Narcotics Agents, 403 U.S. 388 (1971). Zie ook Culp
Davis/Pierce 1994, p. 202 en 253 e.v.
123