Rapport definitief herziene versie - Ivo Giesen

'section 1983'-aansprakelijkheid. 325 Deze vorm van aansprakelijkheid, die veel aan
duidelijkheid te wensen overlaat, 326 is in elk geval ook inroepbaar bij een schending van
ander grondwettelijke rechten. 327
7.2.22 Volgens Cass zijn er uiteindelijk twee onderscheidingen van belang voor het Amerikaanse
recht. 328 Ten eerste het onderscheid tussen handelingen die een integraal deel van het
bestuurlijk proces vormen en handelingen die meer van doen hebben met normaal
handelen, handelingen die niet gerelateerd zijn aan bestuurlijke beslissingen. Het tweede
onderscheid is dat tussen hoog geplaatste 'officials' en lager geplaatste ambtenaren. Hoe
hoger de ambtenaar en hoe 'bestuurlijker' de handeling, hoe groter de kans dat (een vorm
van) politieke controle tot het gewenste gedrag leidt. Het aansprakelijkheidsrecht is hier
derhalve niet nodig zodat een immuniteit op zijn plaats wordt geacht. Bovendien kan het
aansprakelijkheidsrecht deze besluitvorming, waarbij gekozen moet worden uit diverse
alternatieven, belemmeren, en betreft het hier het terrein waarop de rechter niet of in elk
geval minder gekwalificeerd is. Het zal echter duidelijk zijn dat de hiermee beoogde
afbakening niet zonder praktische problemen is. Belangrijker is echter nog dat eigenlijk
niet echt bekend is wat nu eigenlijk het effect van aansprakelijkheid op de
overheidsdienaar is. 329
7.2.23 Een belangrijke algemene overweging is verder dat de aansprakelijkheid van de overheid
in de VS minder tot wasdom is gekomen dan andere delen van het aansprakelijkheidsrecht
omdat het met regelmaat de individuele ambtenaar is die aangesproken moet worden (dit
in verband met de 'sovereign immunity' van het orgaan), hetgeen over het algemeen niet
een echt solvente gedaagde oplevert en daarmee (voor de eiser) weinig interessant is. Dat
geldt des te sterker door de hoge kosten van een civiele procedure in de VS en de
uitsluiting van ‘punitive damages’. Het mogelijk maken dat het overheidsorgaan
gedagvaard wordt, wordt zwaar bestreden omdat dat teveel een belemmering voor de
overheid zou opleveren. 330
7.2.24 Waar het in concreto de aansprakelijkheid wegens het verstrekken van onjuiste informatie
betreft, blijken ‘de overheid’ en haar dienaren nog steeds (tot op grote hoogte) immuun te
zijn voor aansprakelijkheid. De aansprakelijkheid van de overheid voor informatie-
325
. Zie Butz v. Economou, 438 U.S. 478 (1978); Culp Davis/Pierce 1994, p. 208, en Cass 1991,
p. 130-132.
326
. Culp Davis/Pierce 1994, p. 202-203.
327
. Culp Davis/Pierce 1994, p. 254.
328
. Zie Cass 1991, p. 138 e.v., en ten aanzien van het tweede onderscheid ook Culp
Davis/Pierce 1994, p. 209. Deze analyse gaat er wel vanuit dat het doel van het
aansprakelijkheidsrecht is om sociaal niet gewenst gedrag tegen te gaan (Cass 1991, p.
134).
329
. Cass 1991, p. 140-142.
330
. Cass 1991, p. 143-144. Voor aansprakelijkheid van de overheid als zodanig echter Culp
Davis/Pierce 1994, onder andere op p. 252
124