PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Charakterystyka geobotaniczna Poleskiego Parku Narodowego 133
gicznej obszary obecnego Poleskiego Parku Narodowego i Krowiego Bagna najsilniej
kształtowane były po okresie zlodowaceń, szczególnie przez działalność
wód polodowcowych i procesów krasowienia (HARASIMIUK i in. 2002).
Rzeźba terenu
Współczesna rzeźba terenu Parku jest stosunkowa młoda, jedynie niektóre fragmenty
równin mogą być elementami starych trzeciorzędowych zrównań. Można
przyjąć, że rzeźba omawianego obszaru ukształtowała się w okresie ostatnich
250 tys. lat. Zlodowacenie południowopolskie odegrało szczególną rolę w jej
rozwoju, gdy strefa zasięgu lądolodu przebiegała przez obszar Lubelszczyzny.
W fazie recesji lądolodu nastąpiło żłobienie głębokich rynien, które z czasem zostały
zasypane osadami piaszczysto-żwirowymi. Urozmaicona rzeźba w znacznym
stopniu została denudowana przez procesy peryglacjalne podczas następnych
zlodowaceń. Procesy te, działające na przemian z interglacjalną akumulacją
organogeniczną, zdecydowały o wyraźnej monotonii hipsometrycznej tego obszaru.
Przyjmuje się, że rozległe, wyrównane powierzchnie równin jeziornych
formowały się w obrębie zastoisk wodnych, istniejących tu podczas kolejnych
zlodowaceń, a w warunkach peryglacjalnych niszczone były starsze formy rzeźby
z okresu zlodowacenia Odry. Zmniejszała się deniwelacja i następowało wypełnianie
zagłębień wskutek denudacji stoków (HARASIMIUK i in. 2002).
W okresie postglacjalnym (około 11 tys. lat temu) nastąpiła dalsza ewolucja
mis jeziorno-torfowiskowych. Wybitnie równinna wówczas rzeźba omawianego
terenu nie ulegała erozji z powodu małych spadków i braku większych cieków.
Natomiast dało się zauważyć powstawanie i pogłębianie zagłębień bezodpływowych
różnej wielkości, w tym mis jeziorno-torfowiskowych. Na różnych etapach
ich rozwoju dominującą rolę odgrywały różne czynniki, zwłaszcza termokrasowe
i krasowe. Misy jeziorno-torfowiskowe utworzyły się w strefach pionowej
migracji wód, przeważnie na uskokach tektonicznych, na kontakcie skał kredowego
podłoża i osadów czwartorzędowych. W holocenie zagłębienia rzeźby
plejstoceńskiej wypełnione zostały przez sedymentację jeziorno-torfowiskową,
o miąższości dochodzącej do kilkunastu metrów, co spowodowało dalsze wyrównanie
powierzchni terenu.
W warunkach narastającej antropopresji na skutek obniżenia poziomu wód
gruntowych zostało zahamowane tempo narastania torfowisk, a w wielu przypadkach
dochodzi nawet do murszenia wierzchnich warstw torfu. Równolegle
zachodzi przyspieszony rozwój torfowisk przyjeziornych z powodu wypłycania
jezior. Współcześnie największe zmiany w ukształtowaniu rzeźby terenu spowodowane
zostały w wyniku eksploatacji torfów i kruszywa oraz nieprzemyślanej