PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

Torfowisko Čepkeliai 439
zostało otwartych, a nawet uległo odmłodzeniu – zwiększyła się ich powierzchnia
i głębokość (ryc. 6). Na ich piaszczystym dnie zalega warstwa torfu (z okresu
allerød) przykryta mułem jeziornym i osadami pochodzenia lądowego. Miąższość
ich osadów wynosi przeciętnie 0,5–2,5 m, ale osiąga nawet 5 m w najgłębszych
miejscach (TAMOŠAITIS i GRIGELYTĖ 1977). W końcu okresu subborealnego
i w pierwszej połowie subatlantyckiego rozpoczęło się tworzenie wtórnych jeziorek
na skutek erozji złoża wysokiego; ich powierzchnie leżą na jednakowej
wysokości – od 129,8 do 130,4 m n.p.m.
Obecnie na torfowisku występuje 21 jezior. Wiek różnych części złoża pokazują
analizy pyłkowe w centralnej partii torfowiska wysokiego (ryc. 7) i w
brzeżnej części, w pobliżu rzeki Katry. Genezę torfowisk wysokich na Litwie,
ich sposób narastania, tworzenie wtórnych jeziorek na przykładzie „Mchów Jelnieńskich”
omówił szczegółowo TOŁPA (1947).
Ryc. 7. Analiza pyłkowa wiercenia 13. w centralnej partii torfowiska wysokiego (BECONIS i in. 1977);
oznaczenia jak na ryc. 2
Proces zabagniania w początkach (okres przedallerødzki) i pierwotna oligotrofi
zacja (początek okresu atlantyckiego) zaczęły się rozwijać równocześnie
w wielu punktach (ryc. 5). Tempo akumulacji w okresie atlantyckim było wolniejsze
niż w subatlantyckim (ryc. 6 i 7). W późnym holocenie oligotrofi zacja objęła
cały masyw z wyłączeniem części południowo-zachodniej. Rozwój i zmiany
w holocenie torfowiska Čepkeliai w czterech przekrojach czasowych (ryc. 8)
pokazał KUNSKAS (2005).