PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

76 Anna OTRĘBA i inni
rozwijają się na przełomie kwietnia i maja (ilustr. 10). Owoc ma mały, kulisty
o kwaśnym smaku. Pestka jest spłaszczona, jajowata, z dwoma płytkimi rowkami
wzdłuż wałeczka (SZAFER i in. 1988; RUTKOWSKI 1998). W warunkach Puszczy
Kampinoskiej bardzo rzadko dojrzewa, również dotąd nie zaobserwowano
siewek. Dlatego można uważać, że krzyżowanie z wiśnią karłowatą, jak również
ze zwyczajną jest bardzo mało prawdopodobne. Wydaje się, że zdegradowanie
wiśni (wisienki) kwaśnej do rangi podgatunku wiśni zwyczajnej, tak bardzo do
niej niepodobnej, jest pochopne.
Utworzony dla ochrony wiśni kwaśnej rezerwat, z czasem obszar ochrony
ścisłej „Roztoka”, jest obiektem interesującym także z innych względów. Ten
niespełna 10-hektarowy fragment Puszczy obejmuje skraj południowego pasa
wydmowego, z wałem wydmowym wznoszącym się 10 m powyżej doliny. Dolina
ma charakter przełomowy, „przebija” się między wydmami (stąd nazwa „roztoka”).
W wyniku melioracji prowadzi tędy uregulowany Kanał Zaborowski,
a jedynie szata roślinna zdradza meandrujący charakter cieku w przeszłości.
W zależności od geomorfologii terenu wykształcił się tu bór mieszany Querco roboris-Pinetum
(W. Mat. 1981) J. Mat 1988, dąbrowa świetlista Potentillo albae-
-Quercetum Libb. 1933, grąd Tilio-Carpinetum Tracz. 1962 i łęg Fraxino-Alnetum
W. Mat. 1952, a pół wieku ochrony ścisłej przyczyniło się do swobodnej
regeneracji tych zbiorowisk. Dość licznie występuje tu lilia złotogłów Lilium
martagon, a także rzadki w Puszczy pięciornik biały Potentilla alba. Na uwagę zasługują
rosnące pojedynczo stare dęby szypułkowe, o obwodach blisko 300 cm.
Na koniec można zadać pytanie, czy w świetle aktualnie obowiązującego poglądu
o antropogenicznym pochodzeniu wiśni kwaśnej w Polsce, słowa wypowiedziane
60 lat temu przez prof. R. Kobendzę: Należy koniecznie ochronić wisienkę
kwaśną (...) w Roztoce – są nadal aktualne? Może warto rozważyć kwestię zachowania
tego stanowiska, nawet jeśli jest świadectwem działalności człowieka. A jeśli
nie jest? Na pewno warto zaczekać, aż czas przyniesie kolejne rozstrzygnięcia.
Restytucja ginących i rzadkich gatunków roślin – sposób
na zachowanie najcenniejszych elementów fl ory
Ochrona gatunkowa roślin na terenie Kampinoskiego Parku Narodowego prowadzona
jest przez ochronę ich siedlisk oraz ochronę czynną poszczególnych gatunków.
Większość działań skupia się na ochronie in situ, lecz istotne znaczenie
dla ratowania populacji znajdujących się na skraju wymarcia ma także ochrona ex
situ. W szkółce leśnej Kampinoskiego Parku Narodowego w Julinku prowadzona
jest hodowla niektórych rzadkich i zagrożonych gatunków roślin pochodzących
z populacji lokalnych, by w razie potrzeby można było podjąć działania restytu-