PDF do pobrania - LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego

204 Marek WIERZBA i inni
Z gatunków cennych, związanych z siedliskami zasobniejszymi, poza wymienionymi
w powyższej tabeli, w kompleksie Zabuże występuje koniczyna długokłosa
Trifolium rubens, pierwiosnek wyniosły Primula elatior, podkolan zielonawy
Platanthera chlorantha, parzydło leśne, paprotnica krucha Cystopteris fragilis
i mieczyk dachówkowaty. Z uroczyska Zabuże podawany był też mieczyk błotny
Gladiolus paluster (CELIŃSKI 1961), ale mimo podejmowanych prób poszukiwań
nie został odnaleziony.
W kompleksie leśnym Zabuże obecne są też bardzo cenne siedliska borowe.
Niektóre z nich chroni się w formie powierzchniowego pomnika przyrody
– w oddziałach 201 i 202, koło Mierzwic Starych. Niestety prowadzona kilka lat
temu wycinka drzew w jego sąsiedztwie przyczyniła się do znacznej dewastacji
tej powierzchni. Występujące tu bardzo bogate stanowisko tajęży jednostronnej
Goodyera repens jest obecnie w zaniku. Swój stan posiadania zmniejszyły też
populacje innych chronionych i rzadziej spotykanych gatunków, takich jak: widłak
jałowcowaty Lycopodium annotinum, widłak goździsty L. clavatum, widlicz
Zeillera Diphasiastrum zeilleri, pomocnik baldaszkowaty Chimaphila umbellata,
mącznica lekarska Arctostaphylos uva-ursi czy gruszycznik jednokwiatowy
Moneses unifl ora. Na ochronę zasługują też bory w okolicach miejscowości Serpelice,
gdzie poza tajężą obecne są wszystkie wymienione wcześniej gatunki, ponadto
znajduje się tu bogate stanowisko zimoziołu północnego (CIOSEK 1998).
Murawy kserotermiczne Wysoczyzny Drohickiej
Wysoczyzna Drohicka od dawna kojarzy się botanikom ze stanowiskami interesującej
fl ory i roślinności kserotermicznej (CELIŃSKI 1954, 1961; AMBROŻEWSKA
1965; SOKOŁOWSKI 1973; ADAMOWSKI i ŁUCZAJ 1995; ADAMOWSKI i KOŁOS 1996;
WIERZBA 2000; ĆWIKLIŃSKI i GŁOWACKI 2000; GŁOWACKI i in. 2002a, b, c). Sprzyja
temu podłoże zawierające znaczne ilości węglanów, pochodzących z płytko zalegających,
pod podłożem czwartorzędu, wychodni kredy. Od białoruskiego słowa
„kreda” wzięła też swoją nazwę miejscowość Mielnik, w której od wieków pozyskuje
się ten minerał na skalę masową (ilustr. 32).
Pierwsze informacje o tzw. fl orze pontyjskiej z okolic Mielnika pochodzą
od CELIŃSKIEGO (1954). Autor ten wymienia wiele cennych gatunków, z których
większość do dziś jest obecna we fl orze tego terenu. Do najcenniejszych, szeroko
ujętych roślin kserotermicznych, należą: czosnek skalny Allium montanum,
zawilec wielkokwiatowy Anemone sylvestris, marzanka barwierska, aster gawędka
Aster amellus, dzwonek boloński Campanula bononiensis, goryczka krzyżowa
Gentiana cruciata, oman szorstki Inula hirta, sasanka łąkowa Pulsatilla pratensis,
czyściec prosty Stachys recta, przetacznik pagórkowy Veronica teucrium, oleśnik